Dominika Psota-Skiba, aplikant adwokacki, Kancelaria Ślązak, Zapiór i Wspólnicy.
W Polsce do dnia dzisiejszego wiele osób nie zdaje sobie w ogóle sprawy z tego, że jest potencjalnym dawcą narządów. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami istnieje domniemana zgoda na przeszczep swoich organów po śmierci. Pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia można bowiem dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu. Tak więc brak odnotowanego sprzeciwu skutkuje możliwością oddania narządów innym pacjentom, którym mogą one uratować życie.
Sprzeciw, o którym mowa powyżej, można wyrazić na kilka różnych sposobów. Można tego dokonać w formie wpisu w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich, bądź oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis, lub oświadczenia ustnego złożonego w obecności co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego. Jeżeli dana osoba wyraziła swój sprzeciw w jednej z powyżej podanych form, wówczas nie można pobrać od niej narządów do przeszczepu. Oczywiście w przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić za ich życia ich przedstawiciel ustawowy, a jeżeli mamy do czynienia z małoletnim powyżej lat szesnastu sprzeciw może wyrazić również on sam. Należy także pamiętać, że sprzeciw taki możemy w każdym czasie cofnąć w takiej samej formie, w jakiej go wyraziliśmy.
W celu przechowywania wszystkich informacji o sprzeciwach, bądź ich cofnięciach został utworzony centralny rejestr sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich. Należy w nim umieścić dane personalne osoby, która go zgłosiła wraz z zamieszczeniem ewentualnej informacji o jego cofnięciu. Rejestr ten jest prowadzony przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant”. Informacji o tym, czy sprzeciw danej osoby jest umieszczony w centralnym rejestrze sprzeciwów udziela się niezwłocznie po otrzymaniu pytania od lekarza zamierzającego dokonać pobrania lub osoby przez niego upoważnionej.
Warto o powyższych informacjach pamiętać, jeżeli nie chce się być dawcą organów po śmierci, gdyż w dalszym ciągu wiele osób pozostaje w przekonaniu, że muszą wyrazić zgodę na pobranie swoich narządów, a dopóki tego nie zrobią to lekarz nie może podjąć za nich takiej decyzji.