W dniu 19 lipca 2010 r. weszła w życie ustawa z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Jak ostrzegają prawnicy kancelarii Baker & McKenzie, chociaż ustawa miała być przede wszystkim narzędziem w rękach konsumentów w dochodzeniu swoich roszczeń w stosunku do przedsiębiorców, w oparciu o nią wiele osób może kierować swoje roszczenia również wobec Skarbu Państwa.
Ustawa pozwala na dochodzenie w jednym postępowaniu roszczeń jednego rodzaju na rzecz co najmniej 10-osobowej grupy osób, jeżeli roszczenia te oparte są na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. W postępowaniu grupowym można dochodzić roszczeń o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za produkt oraz z tytułu czynów niedozwolonych (z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych). W przeciwieństwie do ograniczenia przedmiotowego, ustawa nie wprowadza żadnych ograniczeń co do kręgu potencjalnych pozwanych.
Ustawodawca przygotował prawo, które może być mieczem obusiecznym. Ustawa pozwala bowiem w postępowaniu grupowym dochodzić roszczeń nie tylko w stosunku do przedsiębiorców, ale także Skarbu Państwa.
„Już teraz pojawią się grupy pacjentów, które rozważają pozywanie Skarbu Państwa w związku z ich zdaniem błędnymi decyzjami urzędników, np. w zakresie refundowania kosztów ich leczenia, w wyniku których pacjenci ci ponieśli uszczerbek na zdrowiu. Skarb Państwa odpowiada bowiem za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Takie grupy obywateli o wspólnych interesach otrzymują teraz narzędzie ułatwiające im dochodzenie swoich roszczeń w postaci postępowań grupowych” – powiedziała adwokat Ewa Rutkowska, partner współkierująca Praktyką Prawa Farmaceutycznego, Ochrony Zdrowia i Odpowiedzialności za Produkt w kancelarii Baker & McKenzie.
Czego mogą dotyczyć pozwy zbiorowe? Oprócz wspomnianych powyżej decyzji dotyczących refundacji leków, mogą to być także wszelkie roszczenia za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej, takie jak np. wynikające z wydanych decyzji administracyjnych.
„W doniesieniach prasowych słyszymy o rozważaniu pozwu zbiorowego przeciwko Skarbowi Państwa chociażby przez powodzian z Sandomierza. Jeżeli grupowe dochodzenie roszczeń przeciwko Skarbowi Państwa się upowszechni, to Skarb Państwa może mieć większy niż dotychczas problem z obroną przed takimi roszczeniami, a w konsekwencji także trudniejszą sytuację związaną z późniejszą wypłatą odszkodowań” – dodaje radca prawny dr Marcin Asłanowicz, partner kancelarii Baker & McKenzie kierujący Praktyką Postępowań Sądowych.