Bartłomiej Kruk, radca prawny Kancelaria Ślązak, Zapiór i Wspólnicy.
Dostęp do informacji publicznej jest jedną z najważniejszych zasad nowożytnych systemów demokratycznych i jednym z podstawowych praw człowieka przyjętym przez całą wspólnotę międzynarodową.
Materialnym odzwierciedleniem tej zasady na gruncie Polskiego prawa jest art. 61 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej zgodnie z którym prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.
Ponieważ Konstytucja, poprzez wzgląd na swój charakter i rangę, jaką pełni w systemie aktów prawnych reguluje kwestie dostępu do informacji publicznej ogólnikowo, szczegółowo problematyka ta jest uregulowana w przepisach Ustawy z dnia 6.09.2001r. o dostępie do informacji publicznej, oraz Ustawy z dnia 8.08.1990r. o samorządzie gminnym.
W odniesieniu do przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, to nie wdając się głębiej w definicję „informacji publicznej” (moim zdaniem informacje uzyskiwane od rady miasta lub od komisji rady miasta, posiadają status właśnie informacji publicznych), zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 3 tej ustawy, prawo do informacji publicznej obejmuje m.in. uprawnienie do dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z wyborów (a więc również władz samorządowych), zaś jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt. 3 ustawy, udostępnienie informacji publicznej następuje poprzez wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy (w tym również władzy samorządowej) i udostępniania materiałów, w tym audiowizualnych i teleinformatycznych, dokumentujących te posiedzenia.
Kolejną regulacją prawa do informacji publicznej zawiera już akt źródłowy dla władz samorządowych, a mianowicie ustawa o samorządzie gminnym, gdyż zgodnie z art. 11b tej Ustawy, działalność organów gminy jest jawna, a ograniczenia jej jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Ponadto, jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.
Jak zatem wynika bezpośrednio z treści przedstawionych regulacji, poza ściśle określonymi, uregulowanymi ustawowo wyjątkami (związanymi np. z ochroną informacji niejawnych), każdy obywatel ma prawo do informacji publicznej i wynikającą z tego prawa możliwość dostępu do dokumentów oraz wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej (w tym władz samorządowych) pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Dostęp do posiedzeń organów władzy samorządowej przysługuje bez ograniczeń wszystkim obywatelom, bez względu na to czy są oni mieszkańcami danej jednostki samorządu terytorialnego. Powyższe rozważania dotyczą także dziennikarzy, gdyż zgodnie z art. 1 Ustawy z 26.01.1984 r. prasa, zgodnie z Konstytucją, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.
Ponadto przepisy co do zasady nie uzależniają uzyskania dostępu do informacji publicznej od woli organu władzy publicznej, tym samym w omawianym przypadku nie ma konieczności wcześniejszego uzyskiwania zgody na rejestrację przebiegu posiedzeń rady gminy lub jej komisji. Ewentualna odmowa udostępnienia informacji publicznej może nastąpić tylko w drodze wydania decyzji administracyjnej, która może zostać zaskarżona do sądu administracyjnego.
Także i orzecznictwo sądowe w sposób wyraźny potwierdza szeroko pojęte prawo obywatela do informacji publicznej w kontekście wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy samorządowej, jak i możliwości rejestracji dźwięku i obrazu z takich posiedzeń. Tytułem przykładu wskazać należy na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9.07.2008r., II SA/Łd89/08, który stwierdził, iż: „Pod pojęciem szeroko rozumianego prawa do informacji należy rozumieć także prawo obywatela do rejestracji obrazu z obrad kolegialnych organów władzy pochodzących z powszechnych wyborów.”