NOWE PRAWO Dziś wchodzą w życie przepisy wprowadzające przyspieszony tryb orzekania w postępowaniach karnych. Nowe przepisy umożliwiają szybsze osadzenie sprawców przestępstw chuligańskich, ujętych na gorącym uczynku.
Sukces działania trybu przyspieszonego polega przede wszystkim na wygraniu z czasem. Zgodnie z przepisami policja i prokuratura będą miały 48 godzin, by zatrzymanego na gorącym uczynku w tzw. łatwej dowodowo sprawie przekazać sądowi i sformułować wniosek, który zastąpi akt oskarżenia. Sąd będzie miał na wydanie wyroku 24 godziny. Jeżeli w ciągu 72 godzin od momentu zatrzymania nie uda się osądzić sprawy, sprawa zostanie przekazana do normalnego trybu.
Brakuje adwokatów
Mimo że środowisko adwokackie zadeklarowało pełne zaangażowanie w operacji sądy 24-godzinne, problemem może być niewystarczająca liczba adwokatów lub ich brak w małych ośrodkach, gdzie znajdują się sądy rejonowe lub ich jednostki zamiejscowe. Przykładem takiego miasteczka jest Wałcz w województwie zachodniopomorskim, gdzie nie ma ani jednego adwokata. Podobna sytuacja jest w miejscowości Miastek w województwie pomorskim, gdzie dodatkowo w miejscowym sądzie pracuje jedynie pięciu sędziów. – Przy takiej obsadzie kadrowej trudno jest wyznaczyć racjonalnie dyżury, nie wiadomo również, jak zapewnić oskarżonemu obrońcę – mówi o swoich obawach zastępca prezesa sądu rejonowego w Miastku Krzysztof Szafrański. Taka sytuacja może oznaczać problemy z zapewnieniem oskarżonemu obrońcy zwłaszcza w okresie urlopowym czy świątecznym.
Prokuratorzy i biegli sądowi
Podobny problem jak z adwokatami sądy mogą mieć z prokuratorami i biegłymi sądowymi. Przykładowo w miejscowości Ryki na Lubelszczyźnie, gdzie mieści się ośrodek sądowy, nie mieszka żaden prokurator, co będzie wiązało się z koniecznością dojazdu prokuratorów z innych miejscowości. Podobnie wygląda sprawa z biegłymi sądowymi, wydającymi np. opinie o stanie psychicznym podsądnego. – Są wątpliwości co do zmieszczenia się w czasie, np. gdy trzeba będzie skorzystać z biegłych psychiatrów w czasie weekendu – powiedział prokurator Tomasz Mierzejewski, rzecznik Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce.
Spóźnione karty karne
Ministerstwo Sprawiedliwości zapewnia, że system udostępniania prokuratorom rejonowym informacji o przeszłości karnej zatrzymanego będzie działać sprawnie. Pojawiają się jednak wątpliwości co do drożności systemu, np. podczas sobotnio-niedzielnych rozgrywek sportowych. W tym czasie popełnianych jest najwięcej przestępstw o charakterze chuligańskim, co będzie powodowało zwiększenie liczby zapytań o karalność zatrzymanych.
Dokumentacja policyjna
Policja jest inicjatorem uruchomienia procedury przyspieszonej. Zadaniem policji jest nie tylko przygotowanie odpowiedniego materiału dowodowego, ale w niektórych przypadkach dostarczenie karty karnej. Niepokoje budzi zwłaszcza obowiązek dostarczania karty karnej. W niektórych okręgach sądy rejonowe oddalone są od punktów informacyjnych KRK nawet o 100 kilometrów. Taki odcinek będzie musiał być pokonany przez policjantów w celu dostarczenia dokumentacji. Słabością mogą być niedostateczne zasoby kadrowe policji w mniejszych miejscowościach, zwłaszcza że policjant, który zatrzymuje sprawcę i jest świadkiem w procesie, nie może już uczestniczyć w przygotowaniach do trybu przyspieszonego.
Szybka komunikacja
Podstawą sukcesu sprawne-go funkcjonowania sądów 24-godzinnych jest dobra komunikacja na linii policjant–prokurator–sędzia–adwokat, a ta będzie odbywać się głównie za pomocą telefonu komórkowego. Mimo że placówki uczestniczące w procedurze przyspieszonej zostały już wyposażone w tzw. dyżurne telefony, skuteczność całego przedsięwzięcia będzie zależała od pełnego zaangażowania się wszystkich uczestników.