ZMIANA PRAWA Referendarz sądowy zastąpi sędziego przy wykonywaniu czynności związanych z nabyciem spadku – przewiduje nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego.
Projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości przewiduje rozszerzenie kompetencji referendarza sądowego w postępowaniu spadkowym. Otrzymałby uprawnienia do dokonywania wszelkich czynności w tym postępowaniu z wyjątkiem prowadzenia rozprawy, zabezpieczenia spadku oraz przesłuchania świadków testamentu ustnego. Referendarz nie mógłby wydawać następujących postanowień: o stwierdzeniu nabycia spadku, o wyjawieniu przedmiotów spadkowych oraz zatwierdzającego uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Natomiast mógłby wykonywać pozostałe czynności z zakresu prawa spadkowego.
Więcej uprawnień
Przepisy projektu nowelizacji przewidują, że jego kompetencje obejmowałyby wydawanie postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza, otwarcie i ogłoszenie testamentu, wydanie zaświadczenia wykonawcy testamentu, ustanowienie kuratora spadku i zwolnienie z obowiązków wykonawcy testamentu. Do tej pory tylko sąd na wniosek osoby mającej w tym interes może stwierdzić nabycie spadku przez spadkobiercę. Autorzy projektu proponują upoważnić notariusza do sporządzania aktu poświadczenia dziedziczenia. Aby zostać uznanym za spadkobiercę, należałoby uzyskać sądowe poświadczenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia dokonane przez notariusza.
SKUTKI DLA BUDŻETU
Powierzenie spraw spadkowych notariuszom nie obciąży budżetu państwa ani budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Może natomiast zmniejszyć dochody budżetu o wielkość wpisu w tych sprawach. Ministerstwo Sprawiedliwości nie jest w stanie oszacować wysokości tego ubytku, ale nie będzie on wielki, bo stała opłata za sądowe stwierdzenie nabycia spadku wynosi 50 zł. Sądy zaoszczędzą natomiast na kosztach czynności biurowych oraz wynagrodzenia za pracę sędziów i personelu administracyjnego.
Poświadczenie dziedziczenia
W postępowaniu spadkowym poświadczenie dziedziczenia będzie więc miało takie samo znaczenie dla nabycia uprawnień przez spadkobiercę, jak sądowe stwierdzenie nabycia spadku. Projekt przewiduje np., że spadkobierca będzie mógł udowodnić swoje prawa do spadku z tytułu dziedziczenia względem osoby trzeciej stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia. Planowane zmiany procedury cywilnej w sprawach spadkowych proponują przyznać notariuszom niektóre uprawnienia należące do tej pory wyłącznie do sądu. Na przykład: otwierać i ogłaszać testament mógłby nie tylko sąd albo również notariusz. O otwarciu spadku musiałby on jednak niezwłocznie zawiadomić sąd spadku, przesyłając odpis sporządzonego protokołu. Na żądanie sądu spadku notariusz musiałby też przesłać mu złożony w swojej kancelarii testament, który do tej pory przechowywał. Nakładają na notariusza również dodatkowe obowiązki dotyczące wykonawcy testamentu. Otrzymałby prawo wydania mu zaświadczenia zawierającego dane personalne spadkodawcy, informację o miejscu jego ostatniego zamieszkania i śmierci oraz o dacie zgonu, a także imieniu, nazwisku i adresie wykonawcy testamentu.