SENTENCJA
Skoro na gruncie ustawy o systemie oświaty istnieje rozgraniczenie kompetencji organów jednostki samorządu terytorialnego i ustawa radzie gminy powierza stanowienie o zamiarze likwidacji szkoły, to do rady gminy należy również uzyskanie pozytywnej opinii kuratora oświaty, o której mowa w ust. 2 art. 59. Także radzie gminy służy zażalenie na postanowienie kuratora, o jakim mowa w ustępie 2b tegoż artykułu. Wobec tego rada gminy, jako organ jednostki samorządu terytorialnego, może uchwałą umocować przewodniczącego do złożenia zażalenia na postanowienie kuratora, a w dalszej części - skargi do sądu administracyjnego. Dotyczy to również radcy prawnego, jako fachowego pełnomocnika.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 17 listopada 2006 r.
SYGN. AKT II SA/Rz 728/06
STAN FAKTYCZNY
Rada gminy uchwałą udzieliła pełnomocnictwa przewodniczącemu rady oraz radcy prawnemu do złożenia zażaleń od negatywnych opinii podkarpackiego kuratora oświaty w Rzeszowie w sprawie przekształcenia szkół podstawowych. Jako podstawę prawną uchwały powołano art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) i art. 59 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
Wojewoda podkarpacki pismem skierowanym do wójta gminy wskazał, że stosownie do art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 3 marca 1990 r. o samorządzie gminnym gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania za pomocą swoich organów, do których zalicza się radę gminy i wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Jednocześnie wójt, jako jednoosobowy organ wykonawczy, jest uprawniony do składania oświadczeń woli w imieniu gminy jako osoby prawnej. Wójt może więc w drodze jednostronnej czynności prawnej udzielać pełnomocnictwa do reprezentowania gminy. Rada gminy przekroczyła zatem zakres swoich uprawnień udzielając pełnomocnictwa do reprezentowania gminy.
Rada gminy nie uchyliła jednak uchwały i w związku z tym wojewoda podkarpacki wniósł skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego w Rzeszowie, domagając się uchylenia uchwały. W swojej skardze wojewoda wskazał, że art. 59 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty przyznaje radzie gminy kompetencje do podejmowania uchwał o zamiarze likwidacji szkoły oraz zamiarze przekształceniu szkoły lub placówki. Pozostałe czynności powstające w wyniku przeprowadzonej procedury należą do kompetencji upoważnionego do ich dokonywania organu, jakim jest wójt. Zdaniem wojewody wobec tego jedynym uprawnionym organem gminy do udzielenia pełnomocnictwa do reprezentowania gminy jest wójt.
Rada gminy nie zgodziła się z argumentacją wojewody i wskazała, że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Zdaniem rady z przepisu tego wynika domniemanie kompetencji na rzecz rady gminy. Jednocześnie rada gminy podkreśliła, że zgodnie z art. 59 ustawy o systemie oświaty, w procesie likwidowania szkoły wójt w ogóle nie występuje i nie ma kompetencji do podejmowania jakichkolwiek w tym postępowaniu czynności.
UZASADNIENIE
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zgodził się z argumentacją rady gminy i odrzucił skargę wojewody. Zdaniem sądu ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty wyraźnie wprowadza rozróżnienie kompetencji w zakresie oświaty pomiędzy radą gminy a wójtem. Zgodnie z art. 59 tej ustawy kompetencje do podejmowania uchwał o zamiarze likwidacji szkoły oraz zamiarze przekształceniu szkoły lub placówki przyznane zostały radzie gminy. Jednocześnie brzmienie tego przepisu wyraźnie wskazuje, że rada gminy podejmując uchwałę o zamiarze likwidacji szkoły ma obowiązek zawiadomić o powyższym organ wykonawczy, czyli wójta, burmistrza lub prezydenta. Zatem organ wykonawczy w procedurze likwidacyjnej traktowany jest jako odrębny podmiot podlegający zawiadomieniu o podjętej uchwale. W związku z tym zdaniem wojewódzkiego sądu administracyjnego to rada gminy jest odpowiedzialna za prowadzenie postępowania likwidacyjnego, a co się z tym wiąże, może ona np. złożyć zażalenie na postanowienie kuratora oświaty i ustanowić pełnomocnictwo.
ARKADIUSZ JARASZEK, ADAM MAKOSZ
OPINIA
Podstawą tego orzeczenia jest wcześniejsze orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, w tym wyrok z 1 czerwca 2004 r. (SK 284/04). Z orzeczeń tych wynika, że jeśli rada gminy jest stroną w postępowaniu, to ma możliwość wyznaczenia jako swojego pełnomocnika przewodniczącego rady.
W zwykłych sprawach można domniemywać, że wójt jako organ zobowiązany do wykonywania uchwał rady gminy przejmuje wszelkie sprawy związane z tym określeniem, a więc także, na mocy udzielonych przez radę pełnomocnictw, reprezentowanie rady w sądzie. To domniemanie nie może jednak zawężać możliwości rady. W tym przypadku dodatkowym argumentem jest określenie kompetencji obu organów gminy w ustawie o systemie oświaty. Wyraźnie wskazaną w ustawie kompetencją rady gminy jest likwidacja placówek oświatowych. Organ wykonawczy w tej czynności występuje w innym charakterze. Taki przepis powoduje, że nie można domniemywać, że automatycznie wójt przejmuje wszelkie kompetencje związane z wykonywaniem uchwały rady gminy o likwidacji szkoły. Rada może, ale nie musi, mu owe kompetencje przekazać.
Orzeczenie WSA wskazuje jednak na pewną słabość ustawy o systemie oświaty. Powinno być więc wyraźne dookreślenie podziału kompetencji między organy samorządowe w zakresie spraw związanych z wykonywaniem tej ustawy.
JAROSŁAW KAPSA
z Urzędu Miasta w Częstochowie