Przepisy Ordynacji podatkowej, które obarczają notariusza odpowiedzialnością za niepobranie lub pobranie za małej kwoty podatku od umowy sprzedaży nieruchomości, są zgodne z konstytucją - orzekł we wtorek Trybunał Konstytucyjny.

TK rozpoznawał skargę konstytucyjną notariusza - Anny K., która sporządzając umowę sprzedaży nieruchomości pobrała zbyt małą kwotę podatku od czynności cywilno-prawnych.

Zgodnie z prawem notariusz, od dokonywanej przez siebie czynności, np. sporządzania umowy kupna-sprzedaży, powinien obliczyć, pobrać i odprowadzić podatek do urzędu skarbowego. Jeśli tego nie zrobi, albo pobierze zbyt małą kwotę, musi sam dopłacić różnicę. Potem może jedynie dochodzić od swojego klienta jej zwrotu przed sądem cywilnym.

Urząd skarbowy w Radomiu stwierdził, że Anna K. nieprawidłowo obliczyła podatek od transakcji sprzedaży nieruchomości i zażądał od niej zapłaty brakującej kwoty. Anna K. odwoływała się od jego decyzji i ostatecznie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ten orzekł, że notariusz ponosi odpowiedzialność za niepobrany w pełnej wysokości podatek, gdyż to on jest - z mocy prawa - płatnikiem podatku od umowy sprzedaży nieruchomości.

Anna K. złożyła skargę do TK. Podnosiła w niej, że "nakazanie notariuszowi, osobie prywatnej, obliczania, pobierania podatków i wpłacania ich we właściwym terminie, narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego, równego traktowania obywateli wobec prawa, a także znacznie ogranicza prawa i wolności notariuszy, jako grupy zawodo­wej".

Skarżąca przypomniała, że notariusz za niepobranie podatku od sporządzanych umów lub za pobranie go w zbyt małej wysokości odpowiada całym majątkiem wspólnym - swoim i małżonka. "Narusza to zasadę ochrony własności notariusza i jego małżonka" - dodała.

TK nie podzielił opinii Anny K. Stwierdził, że przepisy Ordynacji podatkowej, w zakresie, w jakim odnoszą się do odpowiedzialności płatnika za niepobrany podatek, są zgodne z konstytucją.

Uzasadniając wyrok sędzia Marian Grzybowski podkreślił, że notariusz jest osobą zaufania publicznego, wykonuje funkcje publiczne. Pobierając podatek nie odpowiada ona za własne zobowiązania i, jako osoba posiadające odpowiednie kwalifikacje zawodowe, powinien odprowadzić go do urzędu skarbowego w prawidłowej wysokości.

Zdaniem TK, fakt, że notariusz ponosi odpowiedzialność za pobranie podatku od czynności cywilno-prawnych całym swoim majątkiem ogranicza jego prawa majątkowe. "Jest to jednak dopuszczalne, gdy w grę wchodzi ochrona interesu publicznego, a obciążenie jest proporcjonalne do zakresu obowiązków" - powiedział Grzybowski. Zaznaczył, że w wypadku notariuszy warunki te są spełnione.