Wprowadzenie do polskich przepisów instytucji postępowania grupowego to duże ułatwienie dla konsumentów. Okazuje się jednak, że taką możliwość powinni mieć także mali przedsiębiorcy.
1 Czy ograniczenie dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym głównie do ochrony konsumentów jest dobrym rozwiązaniem?
Przemysław Maciak
NIE Ograniczając prawo wytaczania powództw zbiorowych do konsumentów, odbiera się taką możliwość m.in. drobnym przedsiębiorcom. Dla nich ustawa ma ogromne znaczenie. W praktyce pozycja mikroprzedsiębiorcy, np. dostawcy towaru do sieci handlowych, nie jest mocniejsza od pozycji konsumenta w sporze z przedsiębiorcą.
Paweł Pietkiewicz
TAK Nikt nie oczekiwał, że takich roszczeń będą pomiędzy sobą dochodzić przedsiębiorcy. Ochrona praw konsumentów oraz dochodzenie roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych pozostawia nadal bardzo duży obszar do nadużyć. Narażone na pozwy grupowe będą wszystkie podmioty świadczące masowe usługi dla konsumentów.
2 Pozew zbiorowy będzie mogła złożyć grupa co najmniej 10 osób. Czy dla spraw tego kalibru nie powinna być wymagana większa grupa?
Przemysław Maciak
TAK W mojej ocenie powinna być większa, tak jak jest to np. w Stanach Zjednoczonych, gdzie grupa ta musi liczyć 40 osób. Przedsiębiorcy mogą się obawiać, że pozwy zbiorowe staną się narzędziem szantażu gospodarczego. Istnieje zagrożenie pozornych powództw zbiorowych mających faktycznie inny cel niż deklarowany.
Paweł Pietkiewicz
NIE Grupa 10 osób jest konieczna tylko do wszczęcia postępowania. Ostatecznie grupa może składać się z setek lub tysięcy członków. Trudno ustalić optymalną liczbę członków grupy, regulacje innych krajów są różne. Trzeba pamiętać, że im wymagana jest większa grupa inicjatywna, tym trudniejsze jest wszczęcie takiego postępowania.
3 Wynagrodzenie pełnomocników zostało ograniczone do 20 proc. zasądzonej kwoty. Czy jest to słuszne rozwiązanie?
Przemysław Maciak
NIE Rozwiązanie to może być postrzegane jako chroniące finansowe prawa osób dochodzących roszczeń. Mam obawy, czy przy przewidywanym ogromnym nakładzie pracy renomowane kancelarie nie będą uzależniały jej podjęcia od częściowego pokrycia kosztów postępowania oraz wynagrodzenia już na etapie zawierania umowy.
Paweł Pietkiewicz
TAK Zbyt wysoki udział wynagrodzenia pełnomocnika w zasądzonej kwocie może poważnie naruszyć interes członków grupy oraz być przedmiotem nadużyć. Zamiarem ustawodawcy było stworzenie systemu pozwów grupowych, w którym inicjatorami postępowań grupowych są sami poszkodowani, a nie prawnicy chcący na tym zarobić.
4 Czy finansowanie postępowania grupowego przez osoby trzecie może prowadzić do naruszenia praw stron tego postępowania
Przemysław Maciak
TAK W praktyce może to doprowadzić do sytuacji, w których prywatni inwestorzy będą decydować, jakie kroki powinni podejmować prawnicy, co może grozić interesowi klienta. Taka ingerencja w stosunki pomiędzy prawnikami a ich klientami jest nie do pogodzenia ze współczesnym rozumieniem etyki wykonywania zawodu adwokata oraz radcy prawnego.
Paweł Pietkiewicz
NIE Ustawa w żaden sposób nie normuje zagadnienia finansowania pozwów grupowych przez osoby trzecie. Skoro nie ma przepisu, który zakazywałby takiej formy finansowania, należy uznać, iż jest to dozwolone. Dopóki obie strony pozwu zbiorowego będą mogły bronić swojego interesu prawnego w ramach tego postępowania, nie obawiałbym się zewnętrznego finansowania.
5 Czy przepisy o pozwach zbiorowych realnie chronią interesy konsumentów w sporach z przedsiębiorcami
Przemysław Maciak
TAK Uważam, że nowe regulacje będą korzystne dla konsumentów. Rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym umożliwia łączne rozstrzygnięcie wielu pojedynczych roszczeń.
Paweł Pietkiewicz
TAK Pozwy grupowe powinny okazać się korzystne dla konsumentów przy dochodzeniu niewielkich roszczeń, ponieważ ich dochodzenie indywidualne często mijałoby się z celem ekonomicznym.
6 Czy pozwy zbiorowe doprowadzą do sytuacji, w której przedsiębiorcy będą zmuszeni zawierać niekorzystne ugody?
Przemysław Maciak
TAK Istnieje takie niebezpieczeństwo, szczególnie w kontekście ryzyka wizerunkowego. W USA częste są przypadki zakończenia postępowania grupowego w formie kosztownej ugody. Ustawa powinna przewidywać odpowiednie rygory dla podmiotów składających powództwa w złej wierze.
Paweł Pietkiewicz
TAK Obawiam się, że niektóre z roszczeń mogą być wnoszone właśnie w takim celu. Wymuszone ugody będą miały miejsce, kiedy pozwany uzna, iż z ekonomicznego lub wizerunkowego punktu widzenia, korzystniejsze jest zawarcie ugody niż przeciwstawienie się bezzasadnemu roszczeniu.
7 Pozwy zbiorowe są bardzo kosztowne dla przedsiębiorców. Czy wpłynie to na spadek inwestycji w naszym kraju?
Przemysław Maciak
NIE Pozwy zbiorowe wpłynęły na liczbę bankructw małych i średnich przedsiębiorców w Stanach Zjednoczonych oraz spowodowały miliardowe koszty dla sektora przedsiębiorstw. Nie można jednak na tej podstawie twierdzić, że z podobną sytuacją będziemy mieli do czynienia w Polsce.
Paweł Pietkiewicz
TAK Przedsiębiorcy będą musieli na nowo ocenić ryzyko prawne prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Większe ryzyko oznacza wyższe koszty, także ubezpieczenia. Dla wielu mniejszych przedsiębiorców pozew grupowy na znaczną kwotę może być drogą prowadzącą na skraj bankructwa.
Przemysław Maciak jest zdania, że:
● ograniczając postępowania grupowe do konsumentów, odbiera się prawa drobnym przedsiębiorcom
● pozew zbiorowy powinna wytaczać grupa minimum 40 osób
● ograniczenie wynagrodzenia pełnomocnika może nie odpowiadać nakładowi jego pracy
● finansowanie postępowania przez stronę trzecią może grozić interesom klientów
● postępowania grupowe będą korzystne dla konsumentów
● przedsiębiorcy będą zawierać niekorzystne dla siebie ugody w celu uniknięcia kosztów
● wprowadzenie pozwów zbiorowych nie wpłynie na spadek inwestycji w kraju
Paweł Pietkiewicz jest zdania, że:
● ochrona praw konsumentów nadal daje bardzo duży obszar do nadużyć
● trudno jest ustalić optymalną liczbę członków grupy
● zbyt wysoki udział wynagrodzenia pełnomocnika w zasądzonej kwocie może prowadzić do nadużyć
● nie należy się obawiać zewnętrznego finansowania pozwów zbiorowych
● postępowania grupowe będą korzystne dla konsumentów
● przedsiębiorcy będą zawierać niekorzystne dla siebie ugody w celu uniknięcia nadmiernych kosztów
● pozew grupowy może być drogą prowadzącą do bankructwa firm
