Nieruchomości - W sprawach dotyczących wywłaszczania nieruchomości pod drogi krajowe nie prowadzi się rokowań z osobami uprawnionymi, tylko postępowanie ofertowe.
Osobie, której przysługuje prawo dożywocia do nieruchomości zajętej pod drogi publiczne, zostanie przedstawiona oferta zniesienia tego prawa za odszkodowaniem. W przypadku odmowy zostanie wszczęte postępowanie administracyjne.
Wywłaszczenie jest wyjątkiem od ogólnych – cywilnoprawnych zasad przenoszenia prawa własności, prawa użytkowania wieczystego i innych praw rzeczowych do nieruchomości. Może mieć zastosowanie jedynie wówczas, gdy cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób, mniej dotkliwy niż pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a także gdy nieruchomość nie może być nabyta w drodze umowy. Z tego też względu istnieje obowiązek wyczerpania możliwości doprowadzenia drogą rokowań do zawarcia umowy cywilnoprawnej o przeniesienie własności albo innego prawa rzeczowego do nieruchomości. W sprawach dotyczących wywłaszczania nieruchomości pod drogi krajowe nie przeprowadza się rokowań, które w tym przypadku zastąpione zostały postępowaniem ofertowym. Zasada ta obowiązuje także w przypadku wywłaszczenia obejmującego prawo dożywocia. Uprawnionemu powinna więc zostać przedstawiona oferta zniesienia tego prawa za odszkodowaniem, a dopiero w przypadku bezskuteczności trybu cywilnoprawnego może dojść do przymusowego odjęcia prawa dożywocia. Wywłaszczenie prawa dożywocia powinno nastąpić za odszkodowaniem.
Zgodnie z art. 23 specustawy dotyczącej szczególnych zasad przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych w sprawach nieuregulowanych w rozdziale 3 zatytułowanym nabywanie nieruchomości pod drogi stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (u.g.n.).
Zgodnie z art. 112 ustawy o gospodarce nieruchomościami wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Uprawnionemu z tytułu dożywocia należy więc przyznać odszkodowanie i tym samym pomniejszyć odszkodowanie byłemu właścicielowi. Wyjątkiem od tej zasady będzie sytuacja, gdy prawo dożywocia powstało na skutek umowy przekazania gospodarstwa rolnego (na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin) prawo to nie wygasa z chwilą nabycia własności nieruchomości przez Skarb Państwa.
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz.U. 2003 r. nr 80, poz. 721 ze zm.).