Skrócenie sześciomiesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec roku kalendarzowego w przypadku rezygnacji przez artystę z powierzenia ZAiKS praw do swojej twórczości nakazał Stowarzyszeniu Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

"Stowarzyszenie ZAiKS utrudniając autorom rozwiązanie umowy, mogło ograniczać konkurencję" - uznała prezes UOKiK, wydając decyzję równolegle na podstawie prawa polskiego i unijnego. Stowarzyszenie zobowiązało się do zmiany zakwestionowanych zasad.

"Praktyka, którą zakwestionowała prezes UOKiK, dotyczy zarówno twórców będących członkami stowarzyszenia, jak i niemających takiego statusu. Jak wykazało prowadzone postępowanie, zgodnie z uchwałą Rady Stowarzyszenia ZAiKS mogli oni zrezygnować z powierzenia praw Stowarzyszeniu z sześciomiesięcznym okresem wypowiedzenia, ze skutkiem na koniec roku kalendarzowego. Oznacza to, że okres pomiędzy wypowiedzeniem a rozwiązaniem umowy mógł wynieść w niektórych przypadkach nawet półtora roku" - czytamy w komunikacie UOKiK.

Zdaniem prezes UOKiK zastosowanie tak długiego terminu wypowiedzenia mogło ograniczać konkurencję na rynku zbiorowego zarządzania prawami autorskimi do utworów muzycznych i słowno-muzycznych. Zakwestionowane zasady rezygnacji przez autora z usług ZAiKS ograniczały - zdaniem szefowej Urzędu - autorom możliwość wyboru w rozsądnym terminie innej metody zarządzania ich prawami, jeżeli uznaliby, że ZAiKS działa nieefektywnie, bądź w przypadku pojawienia się podmiotu oferującego lepsze warunki niż Stowarzyszenie.

"Długi termin rezygnacji mógł zniechęcać autorów do zawarcia umowy z innymi podmiotami zarządzającymi prawami autorskimi, a potencjalnych konkurentów do wejścia na rynek, na którym działa Stowarzyszenie. W toku postępowania ZAiKS zobowiązał się do zmiany zakwestionowanych zasad poprzez skrócenie okresu wypowiedzenia do trzech miesięcy, ze skutkiem na koniec półrocza kalendarzowego. Stowarzyszenie ma czas na wykonanie zobowiązania do 31 grudnia 2010 r." - napisano w komunikacie.

"Praktyka ZAiKS mogła naruszać również regulacje unijne"

Prezes UOKiK uznała także, że praktyka ZAiKS mogła naruszać nie tylko przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ale również regulacje unijne (art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) z uwagi na wpływ na handel między państwami członkowskimi. Zakwestionowane postanowienia mogły - według UOKiK - utrudniać przedsiębiorcom działającym w innych państwach członkowskich UE podjęcia się zarządzania prawami autorskimi polskich autorów. Dlatego postępowanie przeciwko ZAiKS prowadzone było również na podstawie przepisów unijnych, a ostateczna decyzja była konsultowana z Komisją Europejską.

Decyzja w sprawie ZAiKS jest już ósmą wydaną przez prezesa Urzędu równolegle na podstawie prawa krajowego oraz unijnego. Jednocześnie jest pierwszym przykładem decyzji, w której zarówno na podstawie prawa krajowego i unijnego nałożono na przedsiębiorcę zobowiązania. Również Komisja Europejska posiada uprawnienie do wydawania tzw. decyzji zobowiązujących, ostatnia dotyczyła linii lotniczych British Airways, American Airlines i Iberia.