Każda gmina ma obowiązek zaspokajania potrzeb mieszkańców związanych z kulturą fizyczną i sportem oraz zapewnieniem terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych.
Jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania w zakresie kultury fizycznej jako zadania własne. W tym celu gminy, powiaty i województwa zobowiązane są do współdziałania z organami administracji rządowej i innymi jednostkami samorządu terytorialnego. Współpraca ta ma szczególne znaczenie przy tworzeniu warunków prawnych organizacyjnych i ekonomicznych dla rozwoju kultury fizycznej. Dodatkowo gminy – we współdziałaniu z organami administracji rządowej, klubami sportowymi oraz stowarzyszeniami kultury fizycznej i ich związkami – zobowiązane są także do organizowania działalności w dziedzinie rekreacji oraz tworzenia odpowiednich warunków materialno-technicznych dla jej rozwoju. Zadania te realizowane są w szczególności poprzez:
● popularyzację walorów rekreacji ruchowej,
● organizowanie zajęć, zawodów i imprez sportowo-rekreacyjnych,
● szkolenie kadry instruktorów i kierowanie ich do prowadzenia zajęć rekreacyjnych,
● tworzenie, utrzymywanie i udostępnianie bazy sportowo-rekreacyjnej.

Zaspokajanie potrzeb

Każda gmina zobowiązana jest także do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty mieszkańców. Zadania te dotyczą również sprawy kultury fizycznej i sportu oraz zapewnienia terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych. Z kolei powiaty wykonują określone zadania publiczne o charakterze ponadgminnym. Ponadto to one prowadzą ewidencję uczniowskich klubów sportowych oraz sprawują nadzór nad działalnością stowarzyszeń kultury fizycznej i ich związków. Obowiązkiem województwa samorządowego jest z kolei przyjęcie i uchwalenie wojewódzkiego wieloletniego programu rozwoju bazy sportowej, na podstawie którego dofinansowane są inwestycje sportowe ze środków pochodzących z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej.

Wspieranie sportowców

Ilość obowiązków w zakresie kultury fizycznej i sportu nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego zmusza je do poszukiwania odpowiednich partnerów, którzy będą w stanie pomóc samorządom w wykonaniu tych zadań.
Podstawową jednostką organizacyjną realizującą cele i zadania w zakresie kultury fizycznej jest klub sportowy. Szczególnym natomiast rodzajem klubu sportowego jest uczniowski klub sportowy. Członkami uczniowskiego klubu sportowego mogą być w szczególności uczniowie, rodzice i nauczyciele. Uczniowskie kluby sportowe podlegają wpisowi do ewidencji, prowadzonej przez starostów właściwych ze względu na siedzibę klubów.
Jednostki samorządu terytorialnego mogą również przyznawać wyróżnienia, stypendia i nagrody dla zawodników osiągających wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym oraz trenerów i działaczy sportowych. Zawodnicy nieposiadający licencji zawodnika, którzy osiągnęli wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym, mogą otrzymywać wyróżnienia i nagrody ze środków budżetu państwa i budżetu jednostki samorządu terytorialnego.



W przypadku samorządów sportowe stypendia samorządowe stanowią najczęściej wypłacaną z budżetu gminy pomoc finansową wspierającą rozwój sportowy zawodnika. Takie stypendia mogą otrzymać zawodnicy mający miejsce zamieszkania na terenie miasta lub powiatu, którzy reprezentują kluby sportowe mające siedzibę i działające na terenie właściwej gminy. Należy pamiętać, że stypendium jest przyznawane na pisemny wniosek zawodnika lub klubu sportowego. We wniosku podaje się w szczególności informacje o dotychczasowych startach i osiągnięciach sportowych zawodnika. Załącza się również do niego plan przygotowań i startów zawodnika, dokumenty potwierdzające dotychczasowe osiągnięcia oraz opinię klubu sportowego o wywiązywaniu się przez zawodnika z obowiązków reprezentacji kraju lub klubu sportowego. Stypendium przyznawane jest najczęściej na okres do 12 miesięcy w danym roku kalendarzowym. Określając wysokość stypendium sportowego, bierze się pod uwagę w szczególności osiągnięcia sportowe, kategorię wiekową oraz koszty związane z uprawianą dyscypliną sportu.

Dotacje z samorządu

Samorządy mogą również udzielać ze swojego budżetu dotacji celowych. Zaliczyć można do nich te przeznaczone na realizację zadań zleconych podmiotom niepublicznym na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Oczywiście w grę wchodzi również działalność z zakresu kultury fizycznej i sportu. W przypadku zawarcia umowy z jednostką niezaliczaną do sektora publicznego, powinna ona zwierać m.in. następujące elementy: szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana, i termin jego wykonania; wysokość dotacji celowej udzielanej organizacji wykonującej zadanie i tryb płatności oraz termin wykorzystania dotacji. Termin ten nie może być dłuższy niż do 31 grudnia danego roku budżetowego.
Wspieranie sportu przez samorządy
Jednostki samorządu terytorialnego mogą:
● dofinansowywać stowarzyszenia kultury fizycznej w zakresie organizacji imprez sportowych (np. zakup nagród), udział ich członków w zawodach sportowych;
● stwarzać warunki mieszkańcom do aktywnych form spędzania wolnego czasu, np. budować lub modernizować obiekty sportowe, budować ścieżki zdrowia itp.;
● tworzyć warunki do funkcjonowania komunikacji rowerowej (budować ścieżki rowerowe);
● przeznaczać środki finansowe na dodatkowe zajęcia sportowe w szkole jako wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych.
Podstawa prawna
Ustawa z 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz.U. z 2007 r. nr 226, poz. 1675 z późn. zm.).