Uchwałę budżetową organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego powinien podjąć przed rozpoczęciem roku budżetowego. W połowie listopada mija termin złożenia przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego organowi stanowiącemu oraz regionalnej izbie obrachunkowej projektu uchwały budżetowej.
Zgodnie z obowiązującą ustawą o finansach publicznych przygotowanie projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami, a także inicjatywa w sprawie zmian tej uchwały należą do wyłącznej kompetencji zarządu jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku gminy będzie to zatem wójt (burmistrz, prezydent miasta). Następnie projekt uchwały budżetowej zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia regionalnej izbie obrachunkowej – celem zaopiniowania, oraz organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy w celu zapoznania się, a następnie uchwalenia.
Bez zgody zarządu jednostki samorządu terytorialnego organ stanowiący jednostki nie może wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej zmian powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetu jednostki. W terminie siedmiu dni od dnia przekazania projektu uchwały budżetowej organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego zarząd jednostki przekazuje podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów finansowych. Wspomniane jednostki mają na to 30 dni, nie później jednak niż do 22 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy.
Procedury budżetowe obowiązujące jednostki samorządu terytorialnego są niemalże takie same jak procedury dotyczące budżetu państwa, przy czym funkcję Sejmu spełniają organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, a rządu – zarząd jednostek samorządu terytorialnego. Uchwała budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w roku budżetowym.
Na proces opracowywania i uchwalania budżetu jednostki samorządu terytorialnego wpływa wiele uwarunkowań o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym powodujących, że w gminach, powiatach i województwach ma on charakter niejednolity. Do najistotniejszych uwarunkowań wewnętrznych należą: wielkość jednostki, wypracowane formy dialogu między społecznością lokalną, regionalną a organami samorządu, tożsamość terytorialna mieszkańców, poziom rozwoju gospodarczego, uwarunkowania historyczne, aktywność i poziom kwalifikacji pracowników administracji samorządowej czy też poziom zaangażowania radnych w rozwiązywanie bieżących i perspektywicznych problemów wspólnot samorządowych.
Elementy uchwały
Uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego określa przede wszystkim:
● prognozowane dochody jednostki samorządu terytorialnego według źródeł i działów klasyfikacji w podziale na dochody: bieżące i majątkowe;
● wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków,
● źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenie nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
● przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
● wydatki związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi, z wyodrębnieniem wydatków na finansowanie poszczególnych programów;
● limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych;
● upoważnienia dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań.
Podstawa prawna
Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).