TEZA: Przepis art. 37 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami jako zasadę przyjmuje, że zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości odbywa się w trybie przetargowym. Bezprzetargowe zbywanie nieruchomości ma charakter wyjątkowy, a przepisy dopuszczające taką możliwość podlegają ścisłej wykładni.
STAN FAKTYCZNY: Wojewoda wielkopolski orzekł o nieważności uchwały rady gminy, którą wyrażona została zgoda na zawarcie umowy dzierżawnej gruntu na okres dłuższy niż trzy lata. Jako podstawę prawną uchwały powołano przepis z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.).
Z UZASADNIENIA: W par. 1 uchwały rada wyraziła zgodę na zawarcie z dotychczasowym dzierżawcą kolejnej umowy dzierżawy działki na okres czterech lat. W toku kontroli legalności uchwały wojewoda stwierdził, że przedmiotowa uchwała została podjęta z naruszeniem prawa. Artykuł 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym nie stanowi wystarczającej podstawy do zawarcia umów dzierżawy na okres czterech lat w trybie bezprzetargowym.
W stosunku do takich umów, zgodnie z art. 37 ust. 4 ustawy z 21 października 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.), obowiązuje tryb przetargowy (wskazuje na to odesłanie do ust. 1), z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 tego artykułu.
Oznacza to, że wyrażenie zgody na zawarcie umów dzierżawy na okres dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony w trybie bezprzetargowym może się odbyć wyłącznie przy odpowiednim zastosowaniu ust. 2 i ust. 3 art. 37 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Potwierdził to w swoim wyroku Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie 11 kwietnia 2006 r. (sygn. akt I OSK 756/05) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 24 października 2007 r. sygn. (akt II SA/Gl /459/07).
Norma prawna zawarta w przepisie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy z 8 marca 1990 r. także nie może stanowić podstawy do wyrażenia zgody na odstąpienie od obowiązkowego przetargowego trybu wydzierżawienia nieruchomości na okres pięciu lat, albowiem przepis ten ma charakter kompetencyjny i wskazuje jedynie podmiot uprawniony do dokonywania określonych w nim czynności, natomiast nie określa trybu ich dokonania.
Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 marca 2007 r. (sygn. akt I OSK 1998/06). W wyroku tym sąd stwierdził, iż konieczność zapewnienia transakcjom dotyczącym zbywania nieruchomości jednostek samorządu terytorialnego niezbędnej w takich przypadkach przejrzystości, a także konieczność osiągania celów nie tylko stricte ekonomicznych spowodowała, że ustawodawca poddał tego typu transakcje dodatkowym rygorom prawnym. Przepis art. 37 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami jako zasadę przyjmuje, że zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości odbywa się w trybie przetargowym. Z kolei art. 37 ust. 2 tej ustawy w sposób enumeratywny wymienia te przypadki przeniesienia prawa własności nieruchomości, w których własność ta może być zbyta w formie bezprzetargowej. Nie ulega wątpliwości, zdaniem sądu, że bezprzetargowe zbywanie nieruchomości ma charakter wyjątkowy, a przepisy dopuszczające taką możliwość podlegają ścisłej wykładni.
Rozstrzygnięcie wojewody wielkopolskiego WN.Pi.2. 0911- 514/08