Gmina ma obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego osobie, której sąd nakazał opróżnienie lokalu mieszkalnego należącego do Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.
Małgorzata H. jest niepełnosprawną rencistką korzystającą z pomocy społecznej. Zajmuje mieszkanie, które należy do zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej i zostało jej przydzielone na podstawie decyzji z października 1990 r. Ponieważ nie uiszcza czynszu ani innych należnych opłat, Agencja wystąpiła przeciwko niej do sądu o eksmisję, orzeczenie o uprawnieniu do lokalu socjalnego, wezwanie do udziału w procesie gminy O., a także określenie odszkodowania.
Sąd I instancji uwzględnił powództwo i nakazał wstrzymanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia jej przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Odszkodowanie dla powódki za używanie lokalu zasądził w wysokości 425 zł.

Trudna sytuacja życiowa

Sąd ustalił, że zaległości pozwanej wynoszą z odsetkami ok. 60 tys. zł, ale wziął pod uwagę jej sytuację życiową, co zostało udokumentowane. Stwierdził, że w stosunku do powódki nie można było zastosować art. 45 ust. 1 i 2 ustawy z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, który mówi o przymusowym wykwaterowaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wobec tego należało zastosować art. 14 ust. 4 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 266 z późn. zm.). Ponieważ jest rencistką spełniającą kryteria do otrzymania pomocy społecznej, należało jej przyznać prawo do lokalu socjalnego, a obowiązek wykonania go ciąży na gminie.

Wątpliwości sądu

Gmina odwołała się od tego w wyroku w części jej dotyczącej. Kwestionowała zastosowanie przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów w stosunku do lokali będących w dyspozycji agencji i przyjęcie, że jest podstawa do nałożenia na nią obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego. Przy rozpatrywaniu apelacji sąd powziął poważne wątpliwości. Zwrócił się więc do Sądu Najwyższego o odpowiedź na pytanie, czy treść art. 1a ustawy o chronione praw lokatorów (mówi, że ustawy nie stosuje się do lokali pozostających w dyspozycji WAM) art. 45 ustawy o zakwaterowaniu (...) stanowi podstawę do nałożenia na gminę obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobie, której sąd nakazał opróżnienie lokalu będącego w dyspozycji agencji?
W uzasadnieniu pytania podkreślił m.in., że z art. 45 ust 3 pkt 5 ustawy o zakwaterowaniu (...) wynika, że m.in. w stosunku do niepełnosprawnego w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, rencisty, spełniającego kryteria do otrzymania pomocy społecznej nie stosuje się trybu postępowania egzekucyjnego w administracji, ale tryb sądowy. Jednak żaden przepis tej ustawy nie określa w szczególności tego, na kim spoczywa obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego takim osobom. Dlatego, zdaniem sądu pytającego, można przyjąć, że ustawa o ochronie praw lokatorów w art. 1a zawiera generalną zasadę, która ma jednak ograniczenia. Takim jest art. 45 ust 3 pkt 5 ustawy o zakwaterowaniu (...). Ale możliwa jest także interpretacja, że ustawodawca w ogóle chciał wyłączyć spod działania ustawy o ochronie praw lokatorów lokali będących w dyspozycji WAM.

Lokal dostarczy gmina

W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął uchwałę: Przepis art. 45 ust. 3 ustawy o zakwaterowaniu Sil Zbrojnych RP (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 398 z późn. zm.) oraz art. 14 ust. 1 zdanie drugie ustawy o ochronie praw lokatorów (...) stanowią podstawę prawną do nałożenia na gminę obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobie, której sąd nakazał opróżnienie lokalu mieszkalnego pozostającego w zasobach Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.
Sygn. akt III CZP 30/10