W najbliższych wyborach prezydenckich wyborcy będą mogli głosować osobiście lub przez pełnomocnika.

Czytaj też:

• Wybory prezydenckie: jak głosować za granicą i na statkach morskich
• Wybory prezydenckie: jak głosować poza miejscem zamieszkania


Kto może głosować przez pełnomocnika?

Pełnomocnictwa do głosownia w swoim imieniu w wyborach może udzielić:

- Wyborca posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności

- Posiadający równoznaczne orzeczenie organu rentowego, czyli orzeczenie o: całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. о emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.); niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; orzeczenie o zaliczeniu do I gruру inwalidów; orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów,

- Pełnomocnictwa może udzielić także wyborca о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, któremu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny oraz wyborca, który najpóźniej w dniu glosowania kończy 75 lat.

Kto może zostać pełnomocnikiem?

Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co wyborca udzielający tego pełnomocnictwa lub posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania.

Pełnomocnikiem nie może być natomiast osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa, a także mężowie zaufania zgłaszania przez komitety, jak również kandydaci na Prezydenta Rzeczypospolitej.

Co do zasady, pełnomocnictwo do głosowania można przyjąć tylko od jednej osoby. Wyjątkowo, może być ono przyjęte od dwóch osób, pod warunkiem jednak, że co najmniej jedną z tych osób jest wstępny (np. ojciec, matka), zstępny (syn, córka, wnuk), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.

Udzielanie pełnomocnictwa

Pełnomocnictwo do głosowania udzielane jest na wniosek wyborcy przed wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) gminy, w której wyborca jest wpisany do rejestru wyborców lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

Wniosek o pełnomocnictwo należy złożyć najpóźniej na 10 dni przed głosowaniem

Wniosek taki należy złożyć najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów (czyli 10 czerwca 2010 r.). Natomiast, jeżeli wyborca, który będzie chciał udzielić pełnomocnictwa do głosowania w jego imieniu w dniu ponownego głosowania już po dniu pierwszego głosowania, jest zobowiązany do złożenia tego wniosku najpóźniej w 10 dniu przed dniem ponownego głosowania (tj. do dnia 24 czerwca 2010 r.).

Do wniosku należy dołączyć:

1. pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa do głosowania,
2. kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności (jeżeli wyborca udzielający pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat),
3. kopię zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być pełnomocnikiem, w przypadku, gdy osoba ta nie jest ujęta w rejestrze wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa do głosowania,

Sporządzanie aktu pełnomocnictwa

Akt pełnomocnictwa (po sprawdzeniu wymaganych dokumentów oraz danych) sporządza się niezwłocznie w 3 egzemplarzach, po jednym dla udzielającego pełnomocnictwa, pełnomocnika i urzędu gminy. Akt pełnomocnictwa jest sporządzany w miejscu zamieszkania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa do głosowania lub w innym miejscu na obszarze gminy, jeżeli wyborca zwróci się o to we wniosku o sporządzenie tego aktu.

Cofnięcie udzielonego pełnomocnictwa i jego wygaśnięcie

Wyborcy przysługuje prawo do cofnięcia udzielonego pełnomocnictwa do głosowania. Cofnięcie to następuje przez złożenie oświadczenia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) gminy, w której sporządzono akt pełnomocnictwa lub doręczenie takiego oświadczenia właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania.

Złożenie oświadczenia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) powinno nastąpić najpóźniej na 2 dni przez dniem wyborów (czyli do 18 czerwca 2010 r.), a w przypadku przeprowadzania ponownego głosowania najpóźniej na 2 dni przed dniem ponownego głosowania (tj. do dnia 2 lipca 2010 r.).

Pełnomocnictwo wygasa z mocy prawa w przypadku: śmierci lub utraty prawa wybierania przez udzielającego pełnomocnictwa lub pełnomocnika, niewpisania pełnomocnika do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa lub brak zaświadczenia o prawie do głosowania, wskazania na pełnomocnika osoby, która z racji pełnionej funkcji pełnomocnikiem być nie może (osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa, mężowie zaufania zgłaszania przez komitety, kandydaci na Prezydenta Rzeczypospolitej).

Wyborca, który udzielił pełnomocnictwa do głosowania w jego imieniu może zagłosować osobiście, pod warunkiem, że zrobi to wcześniej niż pełnomocnik. W takiej sytuacji, udzielone pełnomocnictwo również wygasa z mocy prawa.

Głosowanie w dniu wyborów

Przed przystąpieniem do głosowania pełnomocnik będzie zobowiązany do okazania komisji wyborczej dokumentu umożliwiającego stwierdzenie jego tożsamości (dowód osobisty, paszport, inny dokument ze zdjęciem) oraz aktu pełnomocnictwa do głosowania. Komisja wyborcza odnotuje nazwisko i imię (imiona) pełnomocnika wyborcy w spisie wyborców a akt pełnomocnictwa załączy do spisu wyborców. Następnie, po potwierdzeniu otrzymania karty do głosowania (własnym czytelnym podpisem), pełnomocnik uda się do pomieszczenia zapewniającego tajność głosowania, gdzie na karcie do głosowania zaznaczy na kogo oddaje głos, po czym wrzuci kartę do urny.

Brak opłat za udzielenie pełnomocnictwa

Czynności związane ze sporządzeniem aktu pełnomocnictwa do głosowania są wolne od opłat. Podobnie, pełnomocnik nie może pobierać od udzielającego pełnomocnictwa do głosowania żadnych opłat za głosowanie w jego imieniu w wyborach. Zakazane jest również udzielanie pełnomocnictwa do głosowania w zamian za jakąkolwiek korzyść majątkową lub osobistą.

Opracowała Agnieszka Jachowicz, Administracja stacjonarna II rok USM Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiegona, podstawie:

• ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 72, poz. 467 ze zm.),
• informacji Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 kwietnia 2010 r. o głosowaniu przez pełnomocnika, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 20 czerwca 2010 r., (http://www.pkw.gov.pl/pkw2/index.jsp?place=Lead07&news_cat_id=22827&news_id=43685&layout=1&page=text)