Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów wyborców dla wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, dla wyborów do Sejmu i do Senatu, wyborów do Parlamentu Europejskiego, dla wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, dla wyboru wójta, burmistrza i prezydenta miasta, a także do sporządzania spisów osób uprawnionych do udziału w referendum ogólnokrajowym oraz lokalnym.
Decyzję o wpisaniu lub o odmowie wpisania do rejestru wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) w terminie trzech dni od dnia wniesienia wniosku, zapewniając niezwłoczne jej doręczenie wnioskodawcy.
Wpis do rejestru
O wpisaniu wyborcy, na jego wniosek, wójt (burmistrz, prezydent miasta) niezwłocznie zawiadamia urząd gminy, na której obszarze wyborca jest zameldowany na pobyt stały. Zawiadomienie to stanowi podstawę dla urzędu gminy, na której obszarze wyborca jest zameldowany na pobyt stały, do założenia karty dodatkowej rejestru wyborców. Przechowuje się je w odrębnym zbiorze przejściowym.
O wpisaniu wyborcy do rejestru zawiadamia się również niezwłocznie urząd gminy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zameldowania wnioskodawcy na pobyt stały w celu skreślenia go z rejestru wyborców w tej gminie. Od decyzji w sprawie odmowy wpisania do rejestru przysługuje skarga do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Skargę wnosi się za pośrednictwem wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) w terminie trzech dni od dnia doręczenia decyzji. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje sądowi niezwłocznie skargę wraz z decyzją i aktami sprawy. Wójt może też niezwłocznie zmienić lub uchylić swoją decyzję, jeżeli uzna skargę w całości za zasadną. Sąd rozpoznaje skargę, w postępowaniu nieprocesowym, w terminie trzech dni od dnia jej doręczenia. Odpis postanowienia sądu doręcza się osobie, która wniosła skargę, oraz wójtowi lub burmistrzowi, prezydentowi miasta. Od postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.
Każdy mieszkaniec gminy może wnieść do wójta lub burmistrza, prezydenta miasta reklamację na nieprawidłowości w rejestrze wyborców. Wnosi się ją w szczególności w sprawie:
● pominięcia wyborcy w rejestrze,
● wpisania do rejestru osoby, która nie ma prawa wybierania,
● niewłaściwych danych o osobach wpisanych do rejestru,
● ujęcia w rejestrze osoby, która nie zamieszkuje stale na obszarze gminy.
Reklamację składa się pisemnie lub ustnie do protokołu. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) obowiązany jest rozpatrzyć reklamację w terminie trzech dni od dnia jej wniesienia i wydać decyzję. Decyzję, wraz z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie wnoszącemu reklamację, a gdy dotyczy ona innych osób - również tym osobom.
Skarga do sądu
Na decyzję nieuwzględniającą reklamacji lub powodującą skreślenie z rejestru wnoszący reklamację bądź osoba skreślona z rejestru może wnieść, w terminie trzech dni od dnia doręczenia decyzji, skargę za pośrednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Następnie wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje sądowi niezwłocznie skargę wraz z decyzją i aktami sprawy. Jeżeli wójt uzna reklamację w całości za zasadną, może swoją decyzję niezwłocznie zmienić lub uchylić. Sąd rozpoznaje skargę w terminie trzech dni od dnia jej doręczenia. Od postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.
Rejestr wyborców w gminie mającej status miasta prowadzi się według ulic wymienionych w porządku alfabetycznym, w obrębie ulicy - według kolejnych numerów domów, a w obrębie domów - według kolejnych numerów mieszkań. Z kolei w gminie wiejskiej rejestr prowadzi się według poszczególnych miejscowości, a w nich - według kolejnych numerów domów; jeżeli w miejscowości są ulice - także według ulic wymienionych w porządku alfabetycznym i kolejnych numerów domów oraz mieszkań.