Spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nie można już ustanowić w formie umowy pisemnej. Potrzebny jest akt notarialny, co podnosi koszty.
Rzecznik praw obywatelskich zwrócił się do ministra infrastruktury o rozważenie konieczności nowelizacji ustawy z 16 września 1982 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 z późn. zm.). Wprowadzone po 31 lipca 2007 r. zmiany do ustawy spowodowały, że spółdzielnia nie może już ustanowić własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego w formie umowy pisemnej. Musi zawrzeć z członkiem umowę w formie aktu notarialnego. To podnosi koszty.
Problem ten powstał w związku z uchyleniem art. 171 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.
Rzecznik przypomniał, że ostatnia nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych zniosła możliwość ustanawiania przez spółdzielnie spółdzielczych własnościowych praw do lokali i możliwość przekształcania lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo własnościowe, to jednak w okresie przejściowym, do końca 2010 roku dopuszcza przekształcenie prawa lokatorskiego we własnościowe.
W tym okresie z żądaniem przekształcenia prawa może wystąpić członek mający mieszkanie w budynku postawionym na gruncie, do którego spółdzielni nie przysługuje prawo własności lub użytkowania wieczystego. Spółdzielnia musi wówczas zawrzeć z nim umowę o przekształceniu przysługującego mu prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, po dokonaniu przez niego spłaty zobowiązań wobec spółdzielni.
Na skutek przekształcenia spółdzielczego prawa lokatorskiego we własnościowe dochodzi faktycznie do pierwotnego ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przez spółdzielnię mieszkaniową, która jest właścicielem nieruchomości. Do 31 lipca 2007 r. spółdzielnia mogła ustanowić spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w formie pisemnej umowy z członkiem spółdzielni mieszkaniowej. Natomiast po uchyleniu art. 171 ust. 3 ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych nie reguluje już, w jakiej formie spółdzielnia ma ustanawiać spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Bierze się więc pod uwagę art. 245 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności. W praktyce oznacza to, że obecnie umowa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Zawarta w innej formie nie będzie ważna.
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ