Ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Zadania pomocy społecznej w gminach wykonują ośrodki pomocy społecznej. Gmina, realizując zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, kieruje się ustaleniami przekazanymi przez wojewodę.

Działalność ośrodków

Kierownik ośrodka pomocy społecznej może wytaczać na rzecz obywateli powództwa o roszczenia alimentacyjne. W postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio przepisy o udziale prokuratora w postępowaniu cywilnym. Ośrodek pomocy społecznej może kierować wnioski o ustalenie niezdolności do pracy, niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności do organów określonych odrębnymi przepisami. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy. Upoważnienie, o którym mowa, może być także udzielone innej osobie na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej.

Kierownik ośrodka pomocy społecznej składa radzie gminy coroczne sprawozdanie z działalności ośrodka oraz przedstawia potrzeby w zakresie pomocy społecznej. Rada gminy opracowuje i kieruje do wdrożenia lokalne programy pomocy społecznej.

W celu realizacji zadań pomocy społecznej gmina może tworzyć również inne jednostki organizacyjne.

Pomoc w powiatach

Zadania pomocy społecznej w powiatach wykonują powiatowe centra pomocy rodzinie. Zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie w miastach na prawach powiatu realizują miejskie ośrodki pomocy społecznej. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie, podobnie jak jest to w gminie, może wytaczać na rzecz obywateli powództwa o roszczenia alimentacyjne. W indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości powiatu decyzje administracyjne wydaje starosta lub z jego upoważnienia kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie i inni pracownicy centrum upoważnieni na wniosek kierownika.

Nadzór starosty

Starosta przy pomocy powiatowego centrum pomocy rodzinie sprawuje nadzór nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, oraz ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków interwencji kryzysowej.

Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie współpracuje z sądem w sprawach dotyczących opieki i wychowania dzieci pozbawionych całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie przedkłada sądowi, co najmniej raz w roku, wykaz rodzin zastępczych, a radzie powiatu sprawozdanie z działalności centrum oraz przedstawia wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej. Również rada powiatu tak jak rada gminy opracowuje i wdraża lokalne programy pomocy społecznej.

Pomoc w województwie

Z kolei zadania pomocy społecznej w województwach samorządowych wykonują regionalne ośrodki polityki społecznej. Marszałek województwa przy pomocy regionalnego ośrodka polityki społecznej sprawuje nadzór nad podległymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej, w szczególności w zakresie spraw finansowych i administracyjnych.

POWOŁANIE KIEROWNIKA
Ustawa o pomocy społecznej przewiduje w art. 112 ust. 7 jedynie możliwość powołania kierowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, nie zaś osób pełniących obowiązki kierownika. Żaden inny przepis ustawy nie przewiduje wyznaczenia osoby pełniącej obowiązki kierownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej. Oznacza to, że powierzenie obowiązków należy traktować tak samo jak powołanie na stanowisko kierownika. Nabór na wolne stanowisko winien odbywać się w drodze otwartego konkursu – rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody lubelskiego z 3 września 2008 r. NK.II.0911/379/08.

PODSTAWA PRAWNA
● Art. 110–115 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U.z 2009 r. nr 175, poz. 1362 ze zm.).