Rozmawiamy z Jerzym Stępniem, zastępcą prezydenta miasta Poznań - Jakie instrumenty prawne mogą stosować władze gminne, by przeciwdziałać zjawiskom ubóstwa? Jakie grupy są najbardziej zagrożone zjawiskiem ubóstwa i wykluczenia społecznego?

Dla przykładu Poznań wykorzystuje takie instrumenty prawne w celu przeciwdziałania zjawisku ubóstwa, jak:

● świadczenia pieniężne (np. świadczenia pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, dodatki mieszkaniowe) i niepieniężne (np. zapewnienie posiłku czy schronienia),

● infrastruktura socjalna,

● placówki wsparcia stacjonarnego i dziennego dla różnych kategorii osób potrzebujących,

● placówki świadczące usługi poradnictwa specjalistycznego,

● współpraca z innymi instytucjami szczebla samorządowego,

● współpraca z organizacjami pozarządowymi (m.in. zlecanie zadań, realizacja wspólnych projektów na rzecz osób wymagających wsparcia).

W Poznaniu placówek wsparcia dziennego na 2009 rok było 23, a pomocy całodobowej – 30.
Budżet roczny na pomoc społeczną z uwzględnieniem dotacji dla organizacji pozarządowych realizujących zadania pomocy społecznej wyniósł w 2008 roku 171 mln zł (22 mln zł na dotacje).

Zagrożenie wykluczeniem społecznym najbardziej dotyczy osób w wieku produkcyjnym, dotkniętych takimi problemami, jak: bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała choroba, alkoholizm, czego konsekwencją bywa bezdomność. Osoby starsze (około 17 proc. klientów Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie) mają stałe zabezpieczenie finansowe. Zagrożenie wykluczeniem społecznym dla tej grupy pojawia się w sytuacji wystąpienia problemów związanych z długotrwałą chorobą czy niepełnosprawnością.

Osoby bez stałego lub czasowego miejsca zameldowania mają możliwość zarejestrowania się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu jako osoby bezrobotne. Wówczas mogą korzystać ze wszystkich usług i instrumentów rynku pracy, jeśli spełniają warunki określone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

W Centrum Integracji Społecznej, które powstało częściowo za unijne pieniądze, porad udziela doradca i trener zawodowy.
W ramach instrumentów aktywizacji edukacyjnej prowadzone są szkolenia z przedsiębiorczości społecznej czy też egzaminy na prawo jazdy. Organizowane są m.in. kursy: grafiki komputerowej, języka angielskiego, komputerowe, kosmetyczne, krawieckie, pilotów wycieczek itp. W Poznaniu organizowane są: badania profilaktyczne i specjalistyczne w związku z możliwością podjęcia pracy, indywidualne terapie psychologiczne, konsultacje neuropsychologiczne i psychologiczne, kontynuacje terapii, rehabilitacja ruchowa, terapia dla dzieci i rodzin osób uzależnionych.

Natomiast w ramach tzw. instrumentów aktywizacji społecznej prowadzone są kursy, szkolenia i warsztaty dla asystentów społeczno-zawodowych, doradców w zakresie rozwoju umiejętności społecznych i życiowych. Chodzi tu również o kurs podstawowych umiejętności gastronomicznych, szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, a także o treningi – kompetencji i umiejętności społecznych i wychowawczych, a także o warsztaty – komunikacji międzyludzkiej, motywacyjne.