ANALIZA - Status organizacji pożytku publicznego uzyskają tylko te instytucje, które rzeczywiście prowadziły taką działalność przez co najmniej dwa lata. Taki warunek ma wzmacniać wiarygodność organizacji pozarządowych, które korzystają ze szczególnych przywilejów.
Prezydent podpisał ustawę nowelizującą ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. W ustawie wzmocniono mechanizmy kontroli organizacji pozarządowych i wprowadzono ściślejsze wymogi dotyczące sprawozdawczości finansowej i merytorycznej. Istotną nowością jest inicjatywa lokalna stwarzająca możliwość działania bezpośrednio społecznościom lokalnym, które mogą wystąpić do samorządu o realizację określonych zadań, w tym np. o remont drogi czy budowę sieci wodociągowej.

Spółki i kluby sportowe

Poszerzony został katalog podmiotów mogących prowadzić działalność pożytku publicznego m.in. o spółki kapitałowe i kluby sportowe, jeśli spełnią określone warunki, tj. nie działają w celu osiągnięcia zysku i członkowie, pracownicy, udziałowcy czy akcjonariusze nie partycypują w dochodzie. Do tej pory nie było jasne, czy takie podmioty mogą starać się o uzyskanie statusu OPP. Przeciwko temu kilkakrotnie występował minister pracy i polityki społecznej oraz organizacje reprezentujące trzeci sektor. Ostatecznie Sąd Najwyższy w wyroku z 13 stycznia 2006 r. uznał, że spółka akcyjna może uzyskać status OPP. Nowelizacja ustawy, w ślad za rozstrzygnięciem SN, zamyka spór, przesądzając, że spółka lub klub sportowy może uzyskać status OPP na takich samych zasadach jak organizacje pozarządowe. W zmienionej ustawie znajdziemy nowe sfery zadań publicznych: prowadzenie działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechnianie i ochrona praw dziecka, promocja Rzeczpospolitej za granicą, pomoc Polakom i Polonii za granicą, działalność na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej.
Po wejściu w życie zmiany ustawy trudniej będzie uzyskać status organizacji pożytku publicznego, ponieważ wprowadzono wymóg rzeczywistego prowadzenia tej działalności przez najmniej dwa lata. To rozwiązanie ma zapobiegać dewaluacji statusu OPP i wzmacniać wiarygodność OPP, korzystających ze względu na swój status ze szczególnych przywilejów.



Dotacje bez konkursu

Nowelizacja wprowadza instytucję zlecenia zadania publicznego o charakterze lokalnym na wniosek organizacji pozarządowej, z pominięciem konkursu. Z nowej instytucji będzie można skorzystać przy realizacji zadań trwających do 90 dni, jeśli wartość dofinansowania nie przekroczy 10 tys. zł. Aby nie dochodziło do nadużyć, jedna organizacja może w tym trybie otrzymać do 20 tys. zł rocznie, a samorząd przekazać do 20 proc. puli środków przeznaczonych w roku budżetowym na dofinansowanie projektów NGO.
Zmiana ustawy podniosła górną granicę wynagradzania pracowników trzeciego sektora zatrudnionych przy realizacji działalności statutowej. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie nie będzie mogło przekroczyć 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (obecnie limit wynosi 1,5-krotność). Wprowadzenie tej zmiany ma przyczynić się do profesjonalizacji kadry zatrudnianej w ramach trzeciego sektora.

Grzywny dla nierzetelnych

Zmieniona ustawa przewiduje karę grzywny dla osoby, która działając w imieniu organizacji pozarządowej lub podmiotu uprawnionego do prowadzenia działalności pożytku publicznego, podaje nieprawdziwą informację o posiadaniu statusu organizacji pożytku publicznego. Przepis ten ma wzmacniać i chronić zaufanie społeczne do OPP.
Nowe przepisy wejdą w życie po 14 dniach od dnia opublikowania ustawy w Dzienniku Ustaw.

Justyna Witas, konsultant w Kuczek-Maruta Kancelarii Radców Prawnych