Za postępowanie prowadzone przed sądem konsumenckim strony nie płacą Na rozstrzygnięcie sporu przez sąd muszą wyrazić zgodę obie strony Jest coraz mniej wniosków do sądów, a tym samym wyroków i ugód
- Za postępowanie prowadzone przed sądem konsumenckim strony nie płacą
- Na rozstrzygnięcie sporu przez sąd muszą wyrazić zgodę obie strony
- Jest coraz mniej wniosków do sądów, a tym samym wyroków i ugód
ANALIZA
Sądy konsumenckie działające przy Inspekcji Handlowej mogłyby skutecznie odciążyć sądy cywilne w rozstrzyganiu sporów między konsumentami i przedsiębiorcami. Mimo że roz- poznają sprawy szybciej i taniej, to liczba skierowanych do nich wniosków maleje.
Sądy te mają prawo rozpoznawać spory o prawa majątkowe wynikające z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług zawartych między konsumentami i przedsiębiorcami. Nie mogą jedynie rozstrzygać spraw dotyczących: energii, banków oraz działalności bankowej, ubezpieczeniowej, pocztowej, telekomunikacyjnej, pośrednictwa finansowego, informatycznej, edukacyjnej oraz w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej.
Mniej wniosków
Przez dziesięć miesięcy 2007 roku do sądów konsumenckich wpłynęło mniej wniosków niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Taka tendencja utrzymuje się nadal, mimo że większość spraw załatwiają w okresie do dwóch miesięcy. Wyrok i ugoda mają moc równą wyrokowi i ugodzie zawartej przed sądem powszechnym. Wyrok może egzekwować komornik. Aby wszcząć sprawę, wystarczy złożyć wypełniony gotowy formularz. Od wniosku nie jest pobierana opłata.
Na rozpoznanie sporu muszą jednak wyrazić zgodę obie strony. Jednak przedsiębiorcy często odmawiają poddania się jurysdykcji sądów konsumenckich. W pierwszych dziesięciu miesiącach 2007 roku odmówiło 757 przedsiębiorców (odmowa dotyczyła 36 proc. wniosków), a w analogicznym okresie poprzedniego roku - 1059 przedsiębiorców (odmowa dotyczyła 43 proc. wniosków).
- Niektórzy przedsiębiorcy uważają, że odmawiając poddania się jurysdykcji sądów konsumenckich zniechęcą konsumenta do dochodzenia roszczeń - tłumaczy radca prawny Helena Markowska z Kancelarii Radców Prawnych Biernaccy. Jej zdaniem po takiej odmowie niektórzy konsumenci rezygnują z pozwu do sądu powszechnego. Jeżeli nie są pewni wygranej, to nie chcą ponosić opłaty od wniesienia pozwu.
Natomiast Hieronim Ostrowski, ekspert z Inspekcji Handlowej, przyczyny spadku liczby wniosków upatruje w tym, że często konsumenci identyfikują sąd konsumencki z sądem powszechnym i nie wiedzą, że od wniosku nie uiszcza się opłat. Jego zdaniem, wśród przedsiębiorców brakuje świadomości korzyści związanych z poddaniem się jurysdykcji sądów konsumenckich.
Do spadku liczby wniosków przyczyniła się też wysoka skuteczność mediacji prowadzonych przez wojewódzkie inspektoraty Inspekcji Handlowej.
- 68 proc. spraw skierowanych do mediacji w 2006 roku kończyło się zawarciem ugody - przypomina Aleksander Soczewka, główny inspektor Inspekcji Handlowej.
Prosta i łatwa procedura
Wniosek o rozpoznanie sporu może złożyć konsument, przedsiębiorca i organizacja konsumencka. W sądach dostępne są gotowe formularze, które trzeba wypełnić.
Oprócz wpisania danych powoda i pozwanego wystarczy zaznaczyć właściwy przedmiot sporu spośród 13 wyszczególnionych pozycji. Spór może się toczyć o: niedostarczenie produktu, brak świadczenia usługi, zwłokę w dostarczeniu produktu, lub w świadczeniu usług, wadliwość produktu, nienależytą jakość usługi, odmowę sprzedaży lub wykonania usługi, nieuzasadniony wzrost ceny, brak lub niepełną informację na temat produktu lub usługi. Przedmiotem sporu mogą być dodatkowe opłaty nieznane przy zawarciu umowy, a także produkty niezamówione bądź niezgodne z zamówieniem lub usługi niezamówione. Oprócz tego strona może wpisać również inne żądanie.
Wartość przedmiotu sporu
We wniosku określa się również wartość przedmiotu sporu i wskazuje żądanie. Na przykład konsument może domagać się naprawy produktu lub należytego wykonania usługi, wymiany produktu, odstąpienia od umowy, informacji na temat produktu lub usługi, wypłaty odszkodowania, zwrotu pierwszej raty lub innych dokonanych wpłat, obniżenia ceny, dostawy produktu lub świadczenia usługi.
W miarę możliwości do formularza należy dołączyć po jednej kopii, np. paragonu, umowy, potwierdzenia odbioru.
Sąd konsumencki doręcza odpis wniosku stronie przeciwnej, która w ciągu tygodnia powinna na piśmie złożyć odpowiedź na wniosek oraz oświadczenie o wyrażeniu zgody na rozpoznanie sprawy.
Po bezskutecznym upływie tego terminu, albo gdy pozwany nie wyrazi zgody na sąd polubowny, sprawa nie będzie rozstrzygana, a sąd zwróci wniosek wnioskodawcy.
Gdy dojdzie do rozprawy, to jest ona jawna i odbywa się bez względu na obecność stron.
Pojednanie i ugoda
W skład sądu wchodzi superarbiter, który przewodniczy rozprawie oraz dwóch arbitrów z listy stałych arbitrów sądu. Superarbiter nakłania strony do pojednania i ugody. Gdy do ugody nie dochodzi, to sąd wydaje wyrok, najpóźniej w ciągu trzech dni od zakończenia rozprawy. W wyroku nie tylko rozstrzyga o żądaniach stron, lecz również przytacza motywy, którymi kierował się przy orzekaniu. W ciągu 14 dni od wydania wyroku sąd doręcza jego obu stronom.
Od wyroku sądu konsumenckiego nie przysługuje odwołanie. Natomiast strona może domagać się uchylenia wyroku przez sąd powszechny, wówczas gdy: nie było zapisu na sąd polubowny albo był nieważny, strona została pozbawiona możliwości obrony swoich praw, nie był zachowany tryb postępowania, rozstrzygnięcie jest niezrozumiałe albo zawiera sprzeczności bądź zachodzą przyczyny, które stanowią podstawę skargi o wznowienie postępowania.
Wartość przedmiotu sporu nie może przekroczyć 10 tys. zł
SZERSZA PERSPEKTYWA
Szwecja W 2006 roku Komisja Skargowa Królestwa Szwecji zarejestrowała 8697 skarg. 24 proc. sporów rozpatrzono na korzyść konsumentów, 34 proc. na niekorzyść. Pozostałe skargi konsumenci wycofali, albo oddalone zostały bez rozpatrzenia. Najwięcej spraw dotyczyło: butów, produktów tkackich, mebli, usług pralniczych, elektrycznych i motoryzacji.
WŁochy 80 organizacji przedsiębiorców stworzyło systemy arbitrażu i konsultacji dla sporów konsumenckich. Oprócz tego Mediolańska Izba Arbitrażowa Camera di Comercio di Milano oferuje internetowy serwis dostępny m.in. dla sporów konsumenckich. W 2006 roku wpłynęły do niej 473 sprawy.
Irlandia Działa pięć tzw. alternatywnych systemów rozstrzygania sporów, które mają zasięg krajowy, a charakter sektorowy lub branżowy. Postępowanie trwa do trzech miesięcy. W 2006 roku rozpoznano 4116 spraw, w tym połowa dotyczyła spraw ubezpieczeniowych.
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ
