Z końcem roku tracą moc przepisy o tzw. wykupie za symboliczną złotówkę. O wysokości opłat za przekształcenie mieszkań lokatorskich zadecydują później sami spółdzielcy.
Lokatorzy, którzy do tej pory nie nabyli własności mieszkań, muszą się śpieszyć. Mają tylko kilka miesięcy na złożenie wniosków o uwłaszczenie na dotychczasowych zasadach.
Obowiązujące od 31 lipca 2007 r. przepisy o tzw. wykupie za symboliczną złotówkę, pozwoliły lokatorom na zaoszczędzenie od kilku do kilkudziesięciu tysięcy zł. W ciągu 17 miesięcy po tej dacie własność mieszkań nabyło 664 tys. spółdzielców. Szybsze, ale przede wszystkim tańsze przenoszenie własności wywołało sprzeciw członków spółdzielni, którzy uwłaszczyli się wcześniej na gorszych warunkach. Ich racje podzielił Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z 17 grudnia 2008 r. (sygn. akt P 16/08) uznał za niezgodne z prawem przekształcanie praw do lokali spółdzielczych po kosztach ich budowy. Obowiązujące przepisy o tanim uwłaszczeniu mają zmienić się pod koniec roku.
Do tego czasu można dokonać przekształcenia mieszkania lokatorskiego bez konieczności ponoszenia dodatkowych opłat. Osoby, które zdecydują się na ten krok, muszą w pierwszej kolejności napisać i złożyć wniosek o przeniesienie własności lokalu w siedzibie spółdzielni. Wtedy zarząd musi podjąć (najczęściej już to zrobił) uchwałę określającą przedmiot odrębnej własności w nieruchomości, w której mieszka wnioskodawca. Procedura uwłaszczenia kończy się podpisaniem aktu notarialnego i wpisem nowego właściciela do księgi wieczystej nieruchomości. Spółdzielnia musi to wszystko zrobić w ciągu trzech miesięcy.
Mieszkanie lokatorskie za kilkadziesiąt złotych mogą przekształcić jedynie ci, którzy spłacili zadłużenie związane z budową. Do wyodrębnienia konieczna jest także spłata zadłużenia z tytułu bieżących opłat eksploatacyjnych i zwrot nominalnej kwoty umorzenia kredytu (o ile spółdzielnia korzystała z takich ulg w spłacie kredytu w okresie PRL).
Znajdujący się w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przewiduje, że od 30 grudnia 2009 r. walne zgromadzenia będą uprawnione do wprowadzania dodatkowych opłat. Może to być nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Uchwała przewidująca dodatkowe opłaty za wykup mieszkań lokatorskich będzie musiała uzyskać poparcie 2/3 członków obecnych na walnym zgromadzeniu. Będzie miała zastosowanie tylko do wniosków złożonych po dniu, kiedy stała się prawomocna. Wprowadzenie dodatkowych opłat nie będzie obligatoryjne. Jeśli spółdzielcy dojdą do wniosku, że nie chcą podejmować takiej uchwały, to w dalszym ciągu będzie możliwe uwłaszczenie za symboliczną złotówkę.
Podstawa prawna
Ustawa z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).