Aby uniknąć przewlekłych postępowań w sądzie, przedsiębiorcy coraz częściej poddają się mediacji lub rozstrzygnięciu sporu przez arbitrów.
Mediator jest osobą postronną wyznaczoną przez strony, nie rozstrzyga sporu, ponieważ strony negocjują między sobą jego rozwiązanie. Nie może nim być sędzia, ale zakaz ten nie dotyczy sędziów w stanie spoczynku. Natomiast nie ma żadnych ograniczeń co do osoby mediatora ze względu na płeć, pokrewieństwo lub powinowactwo ze stroną, pochodzenie, narodowość lub wykształcenie. Dlatego strona nie będzie mogła żądać wyłączenia powołanego już mediatora. Listy stałych mediatorów prowadzą m.in. organizacje społeczne i zawodowe.
Strony kontrolują przebieg postępowania mediacyjnego i tylko od ich woli zależy, czy zawrą ugodę. W każdym momencie mogą się wycofać z postępowania mediacyjnego. Dopiero gdy ugodę zawartą przed mediatorem zatwierdzi sąd, będzie ona miała moc prawną ugody zawartej przed sądem
Mediacja nie jest jawna, a informacje dotyczące przebiegu postępowania oraz rozwiązania sporu są ujawnione jedynie stronom. Mediator zobowiązany jest zachować w tajemnicy fakty, których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią z tego obowiązku. W dodatku podczas mediacji nie obowiązują żadne procedury dotyczące przebiegu negocjacji, bo strony wspólnie z mediatorem wypracowują rozwiązanie.
Rozwiązanie konfliktu wypracowane podczas mediacji strony mogą potwierdzić w formie ugody sądowej. Wtedy je wiąże. Natomiast w pozostałych wypadkach mogą się z tych ustaleń wycofać. Na przykład nie mogą powoływać się w toku postępowania przed sądem powszechnym lub polubownym na propozycje ugodowe oraz dotyczące wzajemnych ustępstw a także na inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym.
Gdyby mediacja zakończyła się niepowodzeniem, to strony mogą poddać spór do rozstrzygnięcia przez arbitraż, sąd polubowny albo powszechny.
Podczas postępowania arbitrażowego arbitrzy decydują o meritum sprawy na podstawie przepisów. Najczęściej jest ich trzech. Każda strona wybiera jednego arbitra, a trzeciego wybierają arbitrzy, albo obie strony. Orzeczenie sądu arbitrażowego jest wiążące dla stron, a procedury podczas tego postępowania są poufne.
Ważne!
Mediacja jest dopuszczalna tylko w tych sprawach, które mogą być rozstrzygnięte na drodze sądowej. Może być prowadzona przed wszczęciem postępowania sądowego lub w toku sprawy
Podstawa prawna
● Art. 183–18315 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.)