W środę sejmowa Komisja Łączności z Polakami za Granicą zakończyła pierwsze czytanie projektu. Posłowie rozważają jednak, czy zakres nowelizacji nie powinien być szerszy. Kwestią sporną pozostają m.in. kryteria, które powinni spełniać starający się o Kartę, w tym obowiązkowa znajomość języka polskiego, a także czy nie należałoby poszerzyć katalogu państw, które objęte są wydawaniem Karty.
W obecnym kształcie nowelizacja wprowadza dwie zmiany. Pierwsza z nich zakłada, że osoby zainteresowane Kartą Polaka będą mogły udowodnić prawo do jej posiadania na podstawie własnych dokumentów (np. metryki urodzenia). Obecnie, aby wykazać polskie pochodzenie wnioskodawca musi przedłożyć dokumenty stwierdzające pochodzenie swoich przodków.
Druga zmiana umożliwi przyznawanie Karty Polaka tzw. bezpaństwowcom polskiego pochodzenia w szczególności na Łotwie i w Estonii, gdzie ustawodawstwo przewiduje taki status - tj. osoby tam zamieszkującej, ale pozbawionej pewnych praw. Obecnie ustawa stwierdza, iż Kartę Polaka mogą otrzymać jedynie obywatele wymienionych w niej państw.
Ustawa o Karcie Polaka weszła w życie 29 marca
Ustawa o Karcie Polaka weszła w życie 29 marca. Wprowadziła ułatwienia i przywileje dla Polaków zamieszkałych na Wschodzie, gdyż nie jest tam uznawane podwójne obywatelstwo. Umożliwia m.in. refundację wizy Schengen, dostęp do polskich szkół i uczelni, ułatwia uzyskiwanie stypendiów, podejmowanie pracy i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce.
Karta Polaka jest wydawana przez konsula; jest ważna przez 10 lat od momentu przyznania i może być przedłużana na wniosek zainteresowanego.
Osoby ubiegające się o Kartę Polaka muszą wykazać swój związek z polskością - w tym przynajmniej bierną znajomość języka polskiego, wykazać, że jedno z rodziców lub dziadków bądź dwoje pradziadków było narodowości polskiej; bądź przedstawić zaświadczenie organizacji polonijnej o działalności na rzecz kultury i języka polskiego.
Z informacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych wynika, że w 15 krajach, do których Karta jest adresowana, polskie placówki przyjęły do tej pory do rozpatrzenia ponad 9,5 tys. wniosków, a wręczyły ok. 3 tys. Kart. Według MSZ najtrudniejsza sytuacja jeśli chodzi o wydawanie Karty Polaka jest na Białorusi, gdzie dochodzi nawet do "zastraszania" osób ubiegających się o Kartę.
Z kolei Ministerstwo Edukacji Narodowej poinformowało, że w efekcie wprowadzenia Karty Polaka wśród Polaków na Wschodzie, a szczególnie w Kazachstanie wzrosło zainteresowanie nauką języka polskiego.