Pracownik zatrudniony na 3/4 etatu zarabia minimalną krajową. Choruje nieprzerwanie od listopada 2020 r. Ostatnie zwolnienie lekarskie obejmuje okres od 21 grudnia do 15 stycznia. Dotychczasowa podstawa zasiłkowa wynosi 1682,66 zł (1950 zł – 13,71 proc.). Czy od 1 stycznia 2021 r. pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe czy nadal zasiłek? Jeśli zasiłek, to kto ma go wypłacić, skoro w 2021 r. nie jesteśmy już płatnikiem zasiłków ze względu na niższy stan ubezpieczonych na 30 listopada 2020 r.? Jaka będzie podstawa chorobowego za okres od 1 stycznia br.?
odpowiedź
Za okres od 1 do 15 stycznia 2021 r. pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, którego podstawę wymiaru stanowi kwota 1812,09 zł, czyli po podwyższeniu do nowej, wyższej stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy zatrudnieniu na 3/4 etatu. Za powyższy okres płatnikiem zasiłku będzie już ZUS, co oznacza, że dokumenty potrzebne do jego wypłaty należy tam przekazać (zaświadczenie Z-3).
Wynagrodzenie chorobowe
W razie niezdolności do pracy z powodu choroby kodeks pracy na mocy art. 92 par. 1 pkt 1 gwarantuje pracownikowi prawo do wynagrodzenia chorobowego. Wynagrodzenie to przysługuje za czas niezdolności trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Pracownikowi, który ukończył 50. rok życia, prawo do krótszego, bo tylko 14-dniowego okresu wypłaty wynagrodzenia, przysługuje, począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył 50. rok życia.
Okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy ustala się, sumując poszczególne okresy niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeśli między nimi występują przerwy i jeśli pracownik w danym roku kalendarzowym był zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Oznacza to, że jeżeli w ciągu roku kalendarzowego pracownik podejmie dodatkowe zatrudnienie, to do okresu 33 dni (14 dni) płatnej niezdolności do pracy wliczone zostają również okresy wypłaty tego wynagrodzenia przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia.
Do wskazanych limitowanych okresów (33 lub 14 dni) wlicza się okresy niezdolności do pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, oraz okresy, za które pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia z przyczyn określonych w art. 14–17 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (m.in. z powodu podjęcia pracy zarobkowej w okresie trwania niezdolności, gdy niezdolność powstała w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia).
Gdy łącznie w roku kalendarzowym pracownik dłużej choruje, a więc okres 33 lub 14 dni zostaje przekroczony, ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego finansowanego ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, począwszy od 34. lub 15. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.
Choroba w starym roku
Często się zdarza, że pracownik zaczyna chorować jeszcze w starym roku i jego niezdolność przypada również na kolejny rok. Pracodawcy mają czasem wątpliwości, kto i jaki rodzaj świadczenia ma wypłacać przy chorobie na przełomie grudnia i stycznia. Można wyróżnić tu dwie sytuacje, z którymi w praktyce pracodawca się spotyka:
- pracownik nie przekroczył jeszcze limitu 33 (14) dni i pracodawca na przełomie roku płaci mu wynagrodzenie chorobowe;
- pracownik łącznie chorował w roku dłużej niż właściwy dla niego limit dni i na styku dwóch lat przypada zasiłek chorobowy.
Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na przełomie roku kalendarzowego, a 31 grudnia pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego z kodeksu pracy, to od 1 stycznia pracownikowi temu nadal przysługuje wynagrodzenie. Jednak okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni, za który w nowym roku kalendarzowym przysługuje wynagrodzenie, powinien być liczony od 1 stycznia na nowo. A jeśli nieprzerwana niezdolność do pracy przypada na przełomie roku kalendarzowego, a 31 grudnia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego, to od 1 stycznia pracownikowi przysługuje nadal zasiłek chorobowy za cały okres tej nieprzerwanej niezdolności do pracy.
Niepełny etat
Podstawa wymiaru zasiłku, wraz z ewentualnymi składnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, po pomniejszeniu o 13,71 proc. W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty te ulegają odpowiednio zmniejszeniu, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Od 1 stycznia 2021 r. podstawa wymiaru zasiłków z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu 13,71 proc. tej kwoty, tj. od 2416,12 zł (kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, 2800 zł, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc.).
Odpowiednio dla 3/4 etatu najniższa podstawa to 1812,09 zł (2800 zł x 3/4 = 2100 zł; 2100 zł ‒ 13,71 proc. = 1812,09 zł). Zatem za okres choroby od 1 do 15 stycznia podstawa zasiłku zostanie podniesiona do tego poziomu.
Zmiana płatnika
Prawo do zasiłków ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
- płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych – swoim ubezpieczonym w czasie trwania ubezpieczenia,
- oddziały ZUS ‒ m.in. ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20, lub ubezpieczonym prowadzącym działalność pozarolniczą i osobom z nimi współpracującym.
Jeżeli oddział ZUS rozpoczął wypłatę zasiłku przed 1 stycznia, to kontynuuje tę wypłatę za nieprzerwany okres niezdolności do pracy w nowym roku kalendarzowym, nawet jeżeli od 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym. W przypadku zmiany rodzaju pobieranego zasiłku po 1 stycznia wypłaty kolejnego zasiłku dokonuje płatnik składek.
Jednak może być też sytuacja odwrotna, tak jak w przedstawionym pytaniu, tj. pracodawca będący w poprzednim roku płatnikiem zasiłków od 1 stycznia kolejnego roku przestaje nim być, a obowiązki związane z obsługą zasiłków przejmuje ZUS. Wówczas zasiłki należne za okres od 1 stycznia zaczyna wypłacać organ rentowy. Zadaniem pracodawcy jest przekazanie do ZUS zaświadczenia zawierającego zestawienie składników wynagrodzenia, stanowiących podstawę wymiaru zasiłku (Z-3). ©℗
2416,12 zł wynosi w 2021 r. minimalna podstawa wymiaru zasiłków dla pełnego wymiaru czasu pracy
Podstawa prawna
• art. 3 pkt 3, art. 45, art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2020 r. poz. 870; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2112)
