Jak wygląda uznanie ojcostwa przed porodem? Kto powinien je zrobić? Jakie wywołuje skutki?
Niekiedy już pierwsze czynności należy wykonać przed porodem dziecka. Tak może być w przypadku uznania ojcostwa. Dotyczy ono mężczyzn, którzy nie są mężami matki dziecka. Jeżeli bowiem dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dnia od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki (art. 62 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego; dalej: k.r.o.).
W pozostałych przypadkach warto jednak uznać ojcostwo. Dlaczego? Bowiem mężczyzna nabywa władzę rodzicielską nad dzieckiem od jego momentu jego urodzenia aż do osiągnięcia przez nie pełnoletności (art. 92 k.r.o.). Czym ona jest? Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia z dnia 5 maja 2000 r. (II CKN 761/00) stanowi ona ogół obowiązków i praw względem dziecka mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów. Rodzice mają jednak względem dziecka także prawa i obowiązki nie objęte władzą rodzicielską, nie stanowiące jej elementu, jak np. prawo do osobistej styczności z dzieckiem.
Ponadto powinna być ona wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny (art. 95 par. 3 k.r.o.)
Mówiąc prościej – władza rodzicielska to możliwość decydowania o dziecku i sprawowania pieczy nad jego majątkiem.
Kiedy może się ona przydać? Np. kiedy mama musi po porodzie, to dzięki uznaniu ojciec dziecka będzie mógł zabrać je ze sobą do domu. Będzie mógł też podejmować decyzję o zabiegach medycznych i być informowany o tym co się dzieje z dzieckiem. Jak również, co jest w istotne w kontekście formalności związanych z narodzinami potomka, będzie mógł dokonać czynności związanych z rejestracją dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego (dalej: USC)
Kiedy można uznać ojcostwo? Jak to już zostało zasygnalizowane można tego dokonać jeszcze przed narodzinami dziecka.
Najłatwiejszą drogą jest uznanie ojcostwa przed kierownikiem USC. W tym celu należy umówić się na wizytę w dowolnym urzędzie stanu cywilnego.
Jak to będzie wyglądało? Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna.
Jeżeli jest to możliwe, to najlepszym rozwiązaniem jest pojechanie do urzędu wspólnie z matką dziecka. Wtedy będzie mogła ona od razu złożyć stosowne oświadczenie, dzięki czemu zaświadczenie potwierdzające uznanie ojcostwa.
Jakie dokumenty należy ze sobą zabrać?
Konieczne będzie ze sobą zabranie:
- Dowodów osobistych lub paszportów obojga rodziców
- Zaświadczenia lekarskiego lub karty ciąży
Ile to kosztuje? Nic, jest ono bowiem zwolnione z opłaty skarbowej.
Polskie prawo umożliwia również uznanie ojcostwa przed notariuszem albo urzędnikiem.
Można tego dokonać w razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny, od którego dziecko pochodzi. Oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać zaprotokołowane przez notariusza albo złożone do protokołu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy.
Protokół podpisuje osoba, która przyjęła oświadczenie, oraz osoba, która je złożyła, chyba że nie może ona go podpisać. Przyczynę braku podpisu należy podać w protokole.
Protokół zawierający oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa powinien być niezwłocznie przekazany do urzędu stanu cywilnego właściwego do sporządzenia aktu urodzenia dziecka.
Jeżeli oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa zostało złożone przed urodzeniem dziecka poczętego, lecz nieurodzonego, protokół zawierający to oświadczenie jest przekazywany do urzędu stanu cywilnego właściwego ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia matki dziecka lub do urzędu stanu cywilnego właściwego dla miasta stołecznego Warszawy - gdy rejestracja urodzenia matki nie nastąpiła na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.