Adwokatem można zostać także bez konieczności odbycia aplikacji prawniczej. Jaką ścieżkę kariery zawodowej należy obrać, aby tego dokonać?
Naukowiec i adwokat
Pierwszą z możliwych ścieżek dojścia do zawodu prawnika z pominięciem aplikacji jest kariera naukowa. Profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych są zwolnieni z wymogu odbycia aplikacji i ze złożenia egzaminu adwokackiego. Doktorzy nauk prawnych nie muszą odbywać aplikacji jednak, aby przywdziać zielony żabot, są obowiązani zdać egzamin zawodowy. Każdy kto chce zostać wpisany na listę adwokatów, musi spełniać ogólne wymogi stawiane kandydatom, a więc posiadać nieskazitelny charakter, pełnię praw publicznych i ukończone studia prawnicze.
Kariera urzędnicza
Adwokatura stoi otworem także przed osobami, które przez okres co najmniej 3 lat zajmowały stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, albo wykonywały zawód komornika.
Ustawa deregulacyjna, która weszła w życie 23 sierpnia 2013 r. dodaje do grona uprawnionych do wpisu na listę adwokatów, z pominięciem wymogu ukończenia aplikacji i zdania egzaminu zawodowego, także osoby, które posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę adwokatów, łącznie przez okres co najmniej 3 lat, były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach organizacyjnych i wykonywały prace wymagające wiedzy prawniczej lub czynności bezpośrednio związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego.
Przystąpić do egzaminu zawodowego bez konieczności odbycia aplikacji mogą także osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 4 lat w okresie nie dłuższym niż 6 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów lub ukończyły aplikację legislacyjną i były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej i wykonywały czynności związane z tworzeniem prawa. Ustawa deregulacyjna doprowadziła do skrócenia okresu praktyki urzędniczej w tym zakresie z 5 do ww. 4 lat.
Zobacz: Deregulacja zawodów prawniczych już obowiązuje
Inne możliwości
Wymogu odbycia aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego nie stosuje się także do osób, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód radcy prawnego albo notariusza. Oznacza to, że przepisy prawa o adwokaturze dopuszczają możliwość przekwalifikowania się do zawodu adwokata z innej profesji prawniczej. Dotyczy to także osób, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. oraz przez w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę adwokatów, łącznie przez okres co najmniej 3 lat, zajmowały stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, asystenta prokuratora, asystenta sędziego lub były zatrudnione w Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym lub w międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka i wykonywały zadania odpowiadające czynnościom asystenta sędziego.
Do egzaminu adwokackiego bez obowiązku odbycia aplikacji mogą zostać dopuszczeni tzw. „praktycy prawa”, czyli osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 4 lat w okresie nie dłuższym niż 6 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu, wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej.
Jak zatem widać ilość i różnorodność możliwych do wybrania ścieżek dojścia do zawodu adwokata jest spora. Dzięki ustawie deregulacyjnej skróceniu uległy okresy praktyki zawodowej zwalniające z aplikacji i egzaminu zawodowego. Może więc warto zastanowić się nad którymś z opisanych wyżej, niestandardowych rozwiązań?
Dominika Pietrzyk
Zobacz także: