Od 1 marca 2004 roku Polska jest członkiem Europejskiej Organizacji Patentowej. Oznacza to, że aby uzyskać patent na wynalazek w jednym lub wszystkich państwach należących do Organizacji wystarczy dokonać jednego zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP.

Patent jest cywilnym prawem podmiotowym, bezwzględnym, stwarzającym podmiotowi uprawnionemu z tego prawa możność wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy i jako przedmiotu obrotu prawnego.
Zgodnie z artykułem 63 ust. 1 ustawy Prawo własności przemysłowej „przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej”. Przewidziana do uzyskania patentu w RP procedura określona jest przepisami artykułów 31-40, a ten ostatni nakłada na obywateli polskich i polskie osoby prawne pewne obowiązki. Polska osoba prawna bądź obywatel polski, mający miejsce zamieszkania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, może zgłosić za granicą wynalazek w celu uzyskania ochrony dopiero po zgłoszeniu go w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgłaszający powinien wybrać procedurę, w oparciu o którą będzie chronił swój wynalazek w Polsce. Procedura europejska przewiduje możliwość równoległego korzystania z krajowych procedur udzielania patentu. Dlatego też zgłaszający, ubiegając się o ochronę patentową w jednym lub kilku państwach członkowskich Europejskiej Organizacji Patentowej, ma możliwość wyboru pomiędzy krajową procedurą w każdym państwie, w którym chce posiadać ochronę, a drogą europejską, która za pomocą jednej procedury prowadzi do udzielenia ochrony we wszystkich państwach członkowskich, które zgłaszający wyznaczył.
Ponadto, jeżeli zgłaszający decyduje się na uzyskanie patentu europejskiego jak również pragnie uzyskać ochronę w państwach należących do Konwencji o patencie europejskim, które są jednocześnie stronami Układu o współpracy patentowej, może dokonać wyboru pomiędzy bezpośrednią drogą europejską i drogą Euro-PCT. Bezpośrednia droga europejska oznacza, że cała procedura udzielania patentu europejskiego podlega wyłącznie przepisom Konwencji o patencie europejskim, natomiast w Euro-PCT początkowa część procedury (tzw. faza międzynarodowa) podlega postanowieniom Układu o współpracy patentowej, zaś faza regionalna przed Europejskim Urzędem Patentowym podlega głównie przepisom Konwencji.
Patent przyznaje uprawnionemu ograniczoną w czasie wyłączność korzystania z wynalazku w określony w odpowiednich przepisach sposób we wszystkich krajach będących członkami Organizacji. Właściciel patentu nabywa takie same prawa jakie przyznaje prawo krajowe, w naszym przypadku prawo własności przemysłowej. Wyłącznie zakres terytorialny jest inny. W każdym państwie, które obejmuje ochrona patentu europejskiego, korzysta on z takich samych praw, jakie płyną z patentu krajowego udzielonego w tym państwie
Europejskie zgłoszenie patentowe może być dokonane:

w EUP w Monachium lub w jego oddziale w Hadze, Berlinie albo
w głównym urzędzie własności przemysłowej lub innym właściwym organie umawiającego się państwa, jeżeli ustawodawstwo tego państwa na to zezwala. Zgłoszenie dokonane w taki sposób wywołuje taki sam skutek, jakby zostało dokonane w tej samej dacie w EUP w Monachium lub jego oddziale w Hadze.

Zgłoszenie patentowe może być dokonane w formie pisemnej w organach wymienionych wyżej, bezpośrednio albo pocztą. Prezes EUP może zezwolić na dokonywanie zgłoszeń patentowych za pomocą innych środków łączności i ustalić warunki regulujące korzystanie z nich. Językami urzędowymi obowiązującymi w Europejskim Urzędzie Patentowym są angielski, francuski oraz niemiecki. Od 13 grudnia 2007 r. europejskie zgłoszenie patentowe może być dokonane w dowolnym języku pod warunkiem, że w terminie określonym w Regulaminie wpłynie do urzędu tłumaczenie na język postępowania. W przypadku niezachowania terminu na złożenie tłumaczenia europejskie zgłoszenie patentowe uznane zostanie za wycofane.
Europejskie zgłoszenie patentowe, któremu nadano datę zgłoszenia, jest w wyznaczonych umawiających się państwach równoznaczne ze zwykłym zgłoszeniem krajowym i tam gdzie ma zastosowanie, z pierwszeństwem zastrzeżonym w zgłoszeniu. Od daty publikacji, która następuje jak najwcześniej po upływie 18 miesięcy od daty zgłoszenia lub, jeśli zastrzeżone zostało pierwszeństwo, od daty pierwszeństwa, o ile na wniosek zgłaszającego nie zostało ono opublikowane przed upływem wspomnianego wyżej okresu, zgłoszeniu patentowemu przyznaje się w umawiających się państwach, wyznaczonych w tym zgłoszeniu takie same prawa jak macierzystym zgłoszeniom.
Każde umawiające się państwo może postanowić, że europejskiemu zgłoszeniu patentowemu nie będzie przysługiwała ochrona, jaka przyznawana jest na mocy art. 64 EPC. Jednakże nie może ona być mniejsza niż ta, jaką ustawodawstwo danego państwa wiąże z obowiązkową publikacją niebadanych krajowych zgłoszeń patentowych. W każdym jednak przypadku każde umawiające się państwo co najmniej zapewni, że od daty publikacji europejskiego zgłoszenia patentowego zgłaszający może domagać się od każdej osoby, która stosuje wynalazek w danym państwie, stosownego w danych okolicznościach odszkodowania w przypadku gdy taka osoba ponosiłaby odpowiedzialność za naruszenie patentu krajowego na podstawie przepisów krajowych.
Jeżeli europejskie zgłoszenie patentowe zostało wycofane, uznane za wycofane lub w sposób ostateczny odrzucone, uważa się wówczas, że nie wywołało ono żadnych skutków, o których wyżej była mowa. Z tych samych powodów nie wywoła ono w umawiających się państwach wyznaczonych w zgłoszeniu. Nie wywoła też ono oraz udzielony na jego podstawie patent określonych skutków prawnych w takim zakresie, w jakim patent ten został unieważniony w postępowaniu sprzeciwowym.
Europejskie zgłoszenie patentowe jako przedmiot własności podlega w każdym wyznaczonym umawiającym się państwie i ze skutkiem w tym państwie prawu, które w tym państwie ma zastosowanie do krajowych zgłoszeń patentowych.
Reasumując zatem można wymienić następujące zalety europejskiego zgłoszenia patentowego:

jedno zgłoszenie, które wywiera skutek w wielu krajach;jedna procedura udzielania patentów;jednolity zakres ochrony;jednolita forma zgłoszenia – nie ma konieczności dopasowywania do różnych wymogów formalnych obowiązujących w różnych krajach;możliwość dokonania zgłoszenia w języku narodowym;etapowość procedury umożliwiająca oszacowanie celowości kontynuowania postępowania i pozwalająca na rozłożenie w czasie ponoszonych kosztów.

Należy zaznaczyć, że podstawową barierą uzyskania patentu europejskiego są znacznie wyższe koszty związane z jego zgłoszeniem. Za ochronę wynalazku, na który został udzielony patent europejski, UP pobiera także opłaty okresowe, począwszy od roku następnego po roku, w którym EUP opublikował informację o jego udzieleniu.
Autor: Mateusz Kiejna
Bibliografia:

Pyrża, Poradnik wynalazcy, Warszawa 2009,

J. Sieńczyło-Chlabicz [w:] Prawo własności intelektualnej, pod red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2009,

T. Szymanek, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2008,

Konwencja o udzielaniu patentów europejskich (Konwencja o patencie europejskim), sporządzona w Monachium dnia 5 października 1973 r., zmieniona aktem zmieniającym art. 63 Konwencji z dnia 17 grudnia 1991 r. oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z dnia 21 grudnia 1978 r., 13 grudnia 1994 r., 20 października 1995 r., 5 grudnia 1996 r. oraz 10 grudnia 1998 r., wraz z Protokołami stanowiącymi jej integralną część (Dz. U. z 2004 r. nr 79, poz. 737), Akt z dnia 29 listopada 2000 r. rewidujący Konwencję o udzielaniu patentów europejskich, sporządzoną w Monachium dnia 5 października 1973 r. (Dz. U. z 2007 r. nr 236, poz. 1736),

Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 ze zm.,

Wyrok WSA w Warszawie z 23 maja 2006 r., VI SA/Wa 43/06, LEX nr 216545.

Zobacz także:

Wspólnota mieszkaniowa - odpowiedzialność za zobowiązania

Dura lex sed lex, kara śmierci