TEZA: Nie ma przeszkód do bezpośredniego udzielenia zamówienia publicznego na usługi spółce akcyjnej o kapitale wyłącznie publicznym, gdy samorząd publiczny będący instytucją zamawiającą sprawuje nad tą spółką kontrolę analogiczną do kontroli sprawowanej nad jego własnymi służbami, a spółka ta wykonuje zasadniczą część swej działalności z będącym jej właścicielem samorządem lub samorządami.
STAN FAKTYCZNY
Sea, spółka, której udzielono zamówienia w następstwie przetargu na usługi zbiórki, transportu i unieszkodliwiania stałych odpadów miejskich i podobnych na obszarze Comune di Ponte Nossa, świadczyła rzeczone usługi przez okres trzech lat. Setco jest spółką akcyjną stanowiącą własność kilku gmin Val Seriana, której większościowym akcjonariuszem jest Comune di Clusone.
Decyzją z dnia 16 grudnia 2006 r. Comune di Ponte Nossa postanowiła zostać mniejszościowym wspólnikiem Setco celem bezpośredniego powierzenia tej spółce omawianych usług z dniem 1 stycznia 2007 r.
Następnie gminy będące akcjonariuszami Setco, w tym Comune di Ponte Nossa, zmieniły statut tej spółki celem poddania jej kontroli analogicznej do sprawowanej nad ich własnymi służbami. Comune di Ponte Nossa postanowiła o bezpośrednim powierzeniu usług zbiórki, transportu i unieszkodliwiania stałych odpadów miejskich i podobnych na swym terytorium spółce Setco od dnia 1 stycznia 2007 r., bez przeprowadzenia uprzedniego przetargu. W dniu 2 stycznia 2007 r. spółka Sea wniosła skargę do regionalnego sądu administracyjnnego dla Lombardii przeciwko powyższym decyzjom. Sąd ten uznał, że pewne elementy mogą rodzić wątpliwości co do kwestii czy Comune di Ponte Nossa sprawuje nad spółką Setco kontrolę analogiczną do wykonywanej nad jej własnymi służbami. Sprawą zają się ostatecznie Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich.
Z UZASADNIENIA
Trybunał Sprawiedliwości zajął się m.in. kwestia czy w przypadku gdy organ władzy publicznej zostanie mniejszościowym wspólnikiem spółki akcyjnej o kapitale w pełni publicznym, w celu powierzenia jej zarządzania usługą publiczną, kontrola sprawowana przez będące wspólnikami władze publiczne w ramach tej spółki musi być sprawowana, aby mogła zostać uznana za analogiczną do kontroli sprawowanej nad jej własnymi służbami) indywidualnie przez każdą z tych władz czy też może być sprawowana przez nie łącznie. Orzecznictwo nie wymaga, by kontrola sprawowana nad spółką, której udzielono zamówienia, w takim przypadku była indywidualna.
W przypadku gdy kilka organów publicznych postanawia wykonać swe zadania usług publicznych za pomocą spółki będącej ich własnością, jest zazwyczaj wykluczone, by jeden z tych organów mających jedynie udział mniejszościowy sam sprawował decydującą kontrolę nad decyzjami tej ostatniej. Wymóg w podobnym przypadku, by kontrola sprawowana przez organ władzy publicznej była indywidualna, prowadziłby do nałożenia obowiązku przeprowadzenia przetargów w większości przypadków, gdzie organ taki objąłby udziały w spółce stanowiącej własność innych władz publicznych w celu powierzenia jej zarządzania usługą publiczną.
Należy zatem przyznać, że w przypadku gdy wiele organów publicznych jest właścicielami spółki, której powierzają wykonanie ich zadań w zakresie usług publicznych, kontrola tych organów publicznych nad tą spółką może być sprawowana przez nie łącznie.
Jeśli władza publiczna zostanie mniejszościowym wspólnikiem spółki akcyjnej o kapitale wyłącznie publicznym, w celu powierzenia jej zarządzania usługą publiczną, kontrola, którą będące wspólnikami tej spółki władze publiczne sprawują nad nią, może zostać uznana za analogiczną do kontroli wykonywanej nad ich własnymi służbami, gdy sprawują ją łącznie.
Z zastrzeżeniem weryfikacji przez sąd krajowy charakteru rozważanych przepisów statutowych kontrola sprawowana przez samorządy będące akcjonariuszami nad rzeczonymi spółkami może zostać uznana za analogiczną do kontroli sprawowanej nad ich własnymi służbami w okolicznościach, takich jak w postępowaniu przed sądem krajowym, gdy:
● działalność rzeczonej spółki jest ograniczona do terytorium rzeczonych samorządów i jest zasadniczo wykonywana na ich rzecz oraz
● sprawują one decydujący wpływ zarówno na strategiczne cele, jak i na istotne decyzje rzeczonej spółki, poprzez organy statutowe, w których skład wchodzą przedstawiciele rzeczonych samorządów.
Wyrok Trybunału Wspólnot Europejskich z 10 września 2009 r., C 573/07