Kolejna nowelizacja tarczy antykryzysowej ma uzupełnić przepisy dotyczące osób ubiegających się o ochronę międzynarodową i pobierających świadczenia, m.in. 500 plus na podstawie karty pobytu.
Urzędy wojewódzkie zawiesiły bezpośrednie przyjmowanie interesantów. Początkowo obcokrajowcom, którym skończyły się prawo pobytu lub wizy, polecono składanie wniosków pocztą. Po wejściu w życie nowelizacji tarczy antykryzysowej (ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 568) nie jest to już konieczne, bo terminy na złożenie wniosków w sprawie dokumentów, które tracą ważność, zostały przedłużone do 30 dni od zakończenia stanu zagrożenia epidemią lub epidemii.
Przepisy nie obejmowały jednak wszystkich grup obcokrajowców. Zmienić to ma kolejna nowelizacja. Zgodnie z projektem ważność tymczasowych zaświadczeń tożsamości cudzoziemca zostanie przedłużona do 30 dni od odwołania zagrożenia epidemią lub stanu epidemii.
– To postulat podnoszony przez Helsińską Fundację Praw Człowieka. Osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową, które otrzymują tymczasowe zaświadczenie tożsamości, w poprzednim dokumencie były całkowicie pominięte. Teraz ta luka zostanie uzupełniona – mówi prawnik Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Daniel Witko.
Uzupełnione zostaną także przepisy dotyczące osób przebywających w Polsce na podstawie kart pobytu. Okres ważności dokumentu zostanie przedłużony do 30 dnia od dnia odwołania zagrożenia epidemicznego lub epidemii, jeśli w tym okresie dokument utracił ważność. – Z poprzednich rozwiązań wynikało, że pobyt tych osób co do zasady jest legalny, przedłużona została możliwość legalizacji pobytu, ale pomięto aspekt samej ważności dokumentu. Natomiast udzielenie części świadczeń jest uzależnione nie od legalności pobytu, ale czasami także od posiadania ważnego dokumentu. Tak jest w przypadku świadczenia 500 plus, w przypadku którego część cudzoziemców musi posiadać ważną kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” – mówi Daniel Witko.
W poprzedniej nowelizacji nie uwzględniono wszystkich zezwoleń na pobyt w Polsce. Znalazły się w niej przepisy dotyczące wiz krajowych, pobytów czasowych. Projekt ten katalog poszerza o pozostałe możliwości: wizę Schengen, wizę wydaną przez inne państwo obszaru Schengen, dokument pobytowy wydany przez inne państwo obszaru Schengen, pobyt w ramach ruchu bezwizowego, wizę długoterminową i dokument pobytowy wydany przez inne państwo członkowskie UE, niebędące państwem obszaru Schengen.
W poprzedniej nowelizacji określono, że jeżeli termin na złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy wypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo epidemii, zostaje on przedłużony do upływu 30 dnia po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia. Cudzoziemiec w ciągu 30 dni od zakończenia epidemii będzie musiał złożyć wniosek, aby jego pobyt był legalny. Z kolei w przypadku upłynięcia ważności wizy oraz pozwolenia na pracę – jeśli terminy te przypadają na okres zagrożenia epidemią lub epidemii – i wizy, i pozwolenia zostają przedłużone na 30 dni po zakończeniu epidemii lub okresu zagrożenia epidemią.
Organizacje pozarządowe zwracają uwagę, że przepisy dotyczące cudzoziemców powinny reagować także na pogarszającą się sytuację na rynku pracy. – Znaczna część z nich zatrudniona była w sektorach, które zostały najpoważniej dotknięte ograniczeniami związanymi z walką z pandemią – sferą usług i handlu – mówi Katarzyna Chimiak, kierowniczka Programu Polityki Europejskiej i Migracyjnej w Instytucie Spraw Publicznych. – Zmiany nie uwzględniają sytuacji, gdy cudzoziemiec pracę traci. Posiadane obecnie zezwolenie, nawet o przedłużonej ważności, nie uprawnia go do szukania innej pracy, innego pracodawcy – do tego potrzebne jest nowe zezwolenie, na które czeka się miesiącami, a procedura jego uzyskania jest obecnie utrudniona przez pandemię – zaznacza Polskie Forum Migracyjne.