Zawarty w trakcie postępowania upadłościowego układ upadłego dłużnika z jego wierzycielami z zasady przewiduje restrukturyzację zobowiązań, najczęściej przyjmuje się rozłożenie ich na raty oraz ewentualnie redukcję - zmniejszenie sumy długów.
Ten sposób restrukturyzacji nie bardzo się jednak nadaje do kategorii niepodzielnych z natury świadczeń o charakterze niepieniężnym, trudno jest sobie bowiem wyobrazić redukcję zobowiązania do zbudowania domu do połowy albo też jego realizację w ratach.
Prawo upadłościowe i naprawcze odmiennie reguluje skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego w przypadku ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację jego majątku i z możliwością zawarcia układu.
Gdy ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, niewymagalne jeszcze zobowiązania pieniężne dłużnika z dniem upadłości stają się wymagalne, zaś jego zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się w zobowiązania pieniężne i z dniem upadłości stają się płatne, choćby termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił.
Powyższa zasady nie obowiązuje, gdy sąd postanowi o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu. Wtedy zobowiązania majątkowe niepieniężne z dniem upadłości nie zmieniają się z mocy prawa w zobowiązania pieniężne, zaś wierzytelność niepieniężna ma być jedynie umieszczona na liście wierzytelności w sumie pieniężnej według jej wartości z dnia ogłoszenia upadłości.
Celem umieszczenia na liście wierzytelności kwoty pieniężnej w tym przypadku jest jednak wyłącznie określenie siły głosu uprawnionego wierzyciela w głosowaniu nad przyjęciem układu.
Upadły przedsiębiorca powinien być w oczywisty sposób zainteresowany, by zaproponowany przez niego układ z wierzycielami został przez nich przyjęty i zatwierdzony potem przez sąd. Powinien zatem tak ukształtować propozycje układowe, by były możliwe do zaakceptowania przez stosowną większość wierzycieli, a ponadto by były wykonalne i nie naruszały prawa.
Taką konstrukcję propozycji układowych znacznie ułatwia możliwość umieszczenia wierzycieli na kilku odrębnych listach, m.in. zależnie od charakteru ich zobowiązań.
Propozycje układowe winny być sprawiedliwe, ale równe - jednakowe muszą być tylko wobec wierzycieli umieszczonych na tej samej liście.
Nie ma zatem żadnego powodu, by koniecznie niepodzielne z natury zobowiązania niepieniężne podlegały w układzie redukcji albo by były rozkładane na raty.
Ich wykonanie w takim przypadku w ogóle nie miałoby sensu. Dla tej kategorii zobowiązań można więc przewidzieć inny sposób restrukturyzacji, także wtedy, gdy dla zobowiązań pieniężnych przewidziano redukcję i spłatę ich w ratach.
W tym zakresie prawo upadłościowe i naprawcze upadłego nie ogranicza, katalog dopuszczalnych sposobów restrukturyzacji zobowiązań ma w oczywisty sposób charakter otwarty i nie zakazuje zastosowania innych.
MIROSŁAW A. KAMIŃSKI
rzecznik prasowy ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów
