Procedura ta wynika z ustawy o Statusie sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z art. 18, wygaśnięcie mandatu sędziego przed upływem kadencji następuje między innymi w przypadku śmierci. Prezes Trybunału przekazuje wtedy niezwłocznie Marszałkowi Sejmu postanowienie lub uchwałę stwierdzającą wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału.
Zasady wyboru nowego sędziego TK oraz związane z nim terminy procedowania określa z kolei Regulamin Sejmu. Zgodnie z jego zapisami, wnioski w sprawie wyboru przez Sejm na stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego mogą zgłaszać Prezydium Sejmu albo co najmniej 50 posłów. Uprawnione podmioty mają na to 21 dni od odwołania lub wygaśnięcia mandatu sędziego. Poddanie pod głosowanie wniosków w sprawie wyboru przez Sejm nie może jednak odbyć się wcześniej niż siódmego dnia od dnia doręczenia posłom druku zawierającego kandydatury (chyba że Sejm postanowi inaczej). Oznacza to, że do wyboru nowego sędziego TK dojdzie najwcześniej we wrześniu (posiedzenie 12-15 września), gdyż ostatnie przedurlopowe posiedzenie Sejmu odbywać będzie się w dniach 18-20 lipca 2017.
Niemniej jednak, Trybunał Konstytucyjny bez jednego sędziego może nadal funkcjonować zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ustawa przewiduje bowiem, że może on orzekać w pełnym składzie, w składzie pięciu sędziów i w składzie trzech sędziów. By uzyskać formułę pełnego składu TK, wymagany jest natomiast udział co najmniej 11 sędziów. Pełny skład zgodnie z obowiązującą ustawą jest właściwy w rozpatrywaniu spraw z wniosku prezydenta w sprawie zgodności ustawy z konstytucją przed jej podpisaniem oraz umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją. Co więcej, pełen skład orzeka także w kwestiach:
• zgodności z ustawą zasadniczą ustawy o Trybunale konstytucyjnym;
• sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, sprawy o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta i powierzenie Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków prezydenta, zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych;
• spraw o szczególnej zawiłości, oraz gdy wiąże się ona z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej;
• gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie;
• spraw dotyczących skarg konstytucyjnych oraz wniosków i pytań prawnych – na wniosek trzech sędziów.