Odziedziczyłeś spadek i zastanawiasz się, jak zająć się sprawą od strony prawnej? Aby móc autonomicznie zarządzać majątkiem, konieczne będzie złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Kto i jak może to zrobić?
Stwierdzenie nabycia spadku to akt, który potwierdza, że osoba w nim określona jest prawnym dziedzicem, mającym prawo do dysponowania spadkiem według własnego uznania. Taki dokument może zostać sporządzony w sądzie lub w kancelarii notarialnej, zgodnie z przepisami prawa (patrz Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296).
Jednak jest wydawany jedynie na wniosek samego spadkobiercy lub jego pełnomocnika, co oznacza, że sąd nie działa w tej kwestii z własnej inicjatywy. Zanim dokument potwierdzający nabycie spadku zostanie wydany zainteresowanej osobie, przeprowadza się postępowanie o charakterze administracyjnym, mające na celu potwierdzenie statusu dziedzica.
Stwierdzenie nabycia spadku jest niezbędne w różnych sytuacjach, takich jak sprzedaż nieruchomości, której właścicielem był zmarły, czy wypłata środków z jego konta bankowego. Dodatkowo dokument ten może być przydatny dla wierzycieli, którzy starają się odzyskać swoje należności od dziedziców zmarłego dłużnika.
Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Każda osoba mająca zainteresowanie majątkowe lub osobiste związane ze spadkiem może zwrócić się do sądu o oficjalne potwierdzenie nabycia spadku. Mogą to być spadkobiercy, osoby uprawnione do zapisów testamentowych, wierzyciele spadkodawcy lub spadkobiercy, oraz osoby, które mają prawo do zachowku.
Nawet wnuczek spadkodawcy, który odziedziczył po swoim zmarłym ojcu, spadkobiercy wymienionemu w testamencie, może złożyć taki wniosek. W toku postępowania sądowego wszystkie osoby składające taki wniosek muszą udowodnić swoje zainteresowanie, zwłaszcza jego podstawy prawne.
Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Wniosek o sądowe stwierdzenie nabycia spadku może być złożony w dowolnym momencie - zarówno bezpośrednio po śmierci spadkodawcy, jak i w późniejszym czasie. Najczęściej ludzie decydują się na to w momencie, gdy chcą rozporządzić otrzymanym majątkiem, na przykład poprzez sprzedaż nieruchomości.
Taki wniosek musi zawierać określone elementy, takie jak identyfikacja stron, wskazanie właściwego sądu oraz dane osoby składającej wniosek. Konieczne jest również podanie informacji, czy nabycie spadku nastąpiło na podstawie testamentu, czy też przepisów ustawy o dziedziczeniu.
Po sporządzeniu wniosku należy go podpisać. Chociaż w internecie dostępne są gotowe wzory wniosków o stwierdzenie nabycia spadku, zazwyczaj nie jest wymagane korzystanie z konkretnego formularza. Istotne jest jedynie zachowanie odpowiedniej formy.
Te informacje musi zawierać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
Aby wniosek był kompletny i spełniał wszystkie wymogi formalne, musi zawierać następujące elementy:
- Wskazanie właściwego sądu, daty oraz miejsca sporządzenia wniosku.
- Dane osobowe wnioskodawcy, takie jak imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL.
- Informacje dotyczące spadkobierców, w tym ich imiona i nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery PESEL.
- Uzasadnienie wniosku.
- Wymagane załączniki.
- Własnoręczny podpis.
Co ważne, wśród załączników powinien znajdować się akt zgonu spadkodawcy oraz oryginał lub odpis testamentu (jeśli stanowi on podstawę dziedziczenia).
Gdzie i kiedy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy złożyć do właściwego sądu rejonowego zgodnie z miejscem ostatniego pobytu spadkodawcy lub, gdy nie można określić tego miejsca, do sądu rejonowego, w którego okręgu znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Związane jest to z koniecznością uiszczenia opłaty w wysokości 100 złotych.
Jeżeli nie ma informacji o lokalizacji majątku spadkowego, wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy złożyć do sądu rejonowego dla miasta Warszawy. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien być złożony nie wcześniej niż 6 miesięcy po otwarciu spadku, czyli po śmierci spadkodawcy. Istnieje jednak możliwość złożenia wniosku wcześniej, jeśli wszyscy znani spadkobiercy do momentu złożenia wniosku już złożyli oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Zrobisz to także u notariusza
Stwierdzenie nabycia spadku jest również możliwe poprzez skorzystanie z usług notariusza, co polega na sporządzeniu i zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia. Procedura spadkowa u notariusza nie wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego, co postrzegane jest jako znacznie szybsze dopełnienie formalności spadkowych.
Jednak nie zawsze możliwe będzie przeprowadzenie postępowania spadkowego u notariusza, ponieważ notariusz nie zajmuje się ustalaniem kręgu spadkobierców. W przypadku sporów między spadkobiercami dotyczących podziału spadku lub ważności testamentu sprawa musi być rozstrzygnięta przez sąd rejonowy, który dokładnie zbada okoliczności i ustali rzeczywistych spadkobierców oraz ich udziały w spadku.
Po zakończeniu postępowania spadkowego i uzyskaniu prawomocnego postanowienia sądu lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia, konieczne jest niezwłoczne zgłoszenie spadku do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 oraz opłacenie podatku od spadków i darowizn. Obowiązek zgłoszenia nabycia spadku ciąży również na osobach z tzw. grupy zerowej, gdy wartość spadku przekracza kwotę, która nie wymaga zgłoszenia. Zgłoszenie spadku na formularzu SD-Z2 pozwala jednocześnie zwolnić tę grupę z obowiązku zapłaty podatku od otrzymanego spadku.
Po nabyciu prawa do spadku spadkobierca powinien także uregulować wszelkie długi spadkodawcy oraz dokonać zmiany właściciela nieruchomości w księdze wieczystej, jeśli odziedziczył po zmarłym nieruchomość. W celu dokonania zmiany wpisu w księdze wieczystej konieczny będzie dokument potwierdzający prawa do spadku, czyli postanowienie o nabyciu spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia. Za wpis w księdze wieczystej pobierana jest również opłata stała w wysokości 150 zł.