Notariusze proponują utworzenie instytucji, dzięki której możliwe będzie przekazywanie swojego majątku następcom w drodze darowizny na wypadek śmierci. Pomysł zyskał właśnie poparcie resortu sprawiedliwości. Notariusze liczą więc, że zmiany będą możliwe już w 2014 roku. Od obecnej umowy darowizny nowe rozwiązanie będzie się różniło tym, że przekazanie np. rodzinnej firmy na rzecz obdarowanego nastąpi formalnie po śmierci darczyńcy.

– Instytucja darowizny na wypadek śmierci byłaby lepsza od zwykłej darowizny dla tych przedsiębiorców, którzy są w podeszłym wieku, a chcą zadysponować swoim majątkiem – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Leszek Zabielski, notariusz. – Nowe rozwiązanie polegałoby na zawarciu z potencjalnym następcą umowy darowizny, ale weszłaby ona w życie dopiero z dniem śmierci przedsiębiorcy. Oznacza to, że zachowa on kontrolę nad firmą oraz prawo do podejmowania kluczowych decyzji w firmie.

Notariusze zgłosili już tę propozycję w 2009 r., ale Sejm wówczas ją odrzucił. Teraz pomysł ma duże szanse na pomyślne przejście ścieżki legislacyjnej w parlamencie, ponieważ ma poparcie Ministerstwa Sprawiedliwości.

– Ponieważ sama ustawa właściwie jest już gotowa, to droga do wejścia w życie tych rozwiązań powinna być, miejmy nadzieję, szybka. Wierzę, że w roku 2014 będzie to uchwalone – podkreśla Leszek Zabielski.

Przedsiębiorca będzie mógł także w drodze darowizny na wypadek śmierci wyszczególnić dane składniki majątku, które chce podarować następcom.

Obecne formy sukcesji majątku firmy

Aktualnie obowiązujące przepisy dają po pierwsze możliwość przekazania firmy następcom formie testamentu. To rozwiązanie może uchronić spadkobierców od ewentualnych sporów o majątek, także na drodze sądowej. Natomiast jeśli właściciel firmy chce ją za życia przekazać komuś innemu, jedynym wyjściem jest darowizna.

– Wydaje się , że najlepszym rozwiązaniem jest, aby właściciel firmy, który dobiega swoich lat, podjął pewne kroki, dzięki którym po jego śmierci majątek spadkowy płynnie przejdzie na spadkobierców. Czyli powinien sporządzić testament, który określa, jakie osoby, w jakim stopniu będą dziedziczyły dany majątek spadkowy – stwierdza Zabielski. – Natomiast w przypadku darowizny, właściciel firmy darowuje przedsiębiorstwo, w rozumieniu artykułu 55. z indeksem pierwszym Kodeksu cywilnego swojemu dziecku czy dwojgu dzieciom, w zależności jak zdecyduje.

Co można darować?

Według przepisów Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo to zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład przedsiębiorstwa wchodzą np. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości, prawa do papierów wartościowych i środki pieniężne, koncesje, licencje i zezwolenia, patenty i inne prawa własności przemysłowej, prawa autorskie oraz tajemnica przedsiębiorstwa. Każdy taki składnik majątku można przekazać w drodze umowy darowizny przedsiębiorstwa.