Europejskie poświadczenie spadkowe to akt potwierdzający prawo do spadku lub do poszczególnych przedmiotów spadkowych, które przysługują spadkobiercom, zapisobiercom, wykonawcom testamentu lub zarządcom spadku. Nową instytucję funkcjonującą do 2012 na podstawie rozporządzenia Parlamentu Rady i UE uregulować na gruncie krajowym mają Prawo notariacie oraz Kodeks postępowania cywilnego.

Projekt nowelizacji wymienionych wyżej ustaw zakłada, że czynności dotyczące europejskich poświadczeń spadkowych zostaną powierzone sądom, z wyłączeniem możliwości wydawania orzeczeń w tym przedmiocie przez referendarzy sądowych, oraz notariuszom występującym w roli organu uprawnionego do rozpoznawania tego rodzaju spraw spadkowych, których działania będą podlegały instancyjnej kontroli ze strony sądu. Co do zasady, sądowe i notarialne tryby uzyskania poświadczeń spadkowych mają funkcjonować równorzędnie i niezależnie od siebie. Wybór drogi będzie zależny tylko i wyłączenie od zainteresowanego.

Wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego nie jest możliwe, jeśli okoliczności, które mają być poświadczone są kwestionowane

Odpisy dla zainteresowanych

Po przeprowadzeniu postępowania o europejskie poświadczenie spadkowe, dokument będzie w oryginale przechowywany przez właściwy organ. Zainteresowani będą mieli natomiast możliwość uzyskania poświadczonych odpisów. Fakt wydania poświadczenia oraz odpisów aktu będzie musiał zostać poprzedzony wydaniem odpowiedniego postanowienia przez sąd. Co więcej, ustanowiony został obowiązek zawiadomienia wszystkich beneficjentów o wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego, a osób, którym wydano poświadczony odpis tego poświadczenia – o każdym jego sprostowaniu.

Krótszy czas udział w spadku postępowaniu spadkowym

Przestawiony projekt nowelizacji przewiduje również skrócenie z obowiązujących sześciu, do trzech miesięcy, okresu, w jakim w razie wezwania spadkobierców przez ogłoszenie można zgłaszać się do udziału w spadku i wykazać swoje prawa. Zmiana ta ułatwić ma osiąganie celów postępowania o wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego, które ma na celu szybkie i skuteczne załatwienie międzynarodowej sprawy spadkowej.
Ponadto, projektowany art. 664 kpc ma poszerzyć katalog czynności notarialnych w sprawach spadkowych o uprawnienie do odbierania przez notariusza oświadczenia o odmowie przyjęcia funkcji przez osobą, która została powołana na wykonawcę testamentu. Na podstawie obowiązujących obecnie przepisów, notariusz umocowany jest jedynie do wydawania zaświadczenia o powołaniu na wykonawcę testamentu.

Zmiany dla notariuszy

Jak zostało to już wspomniane, nowelizacja dotknie również notariuszy. Zgodnie z proponowanymi założeniami zmiany będą dotyczyć ogólnego trybu dokonywania czynności notarialnych, sporządzania aktów poświadczenia dziedziczenia oraz podejmowania przez notariusza czynności dotyczących europejskiego poświadczenia spadkowego.

Nowe przepisy ustawy, jak sugeruje rozporządzenie Parlamentu i Rady UE, co do zasady stosowane mają być do dziedziczenia po osobach zmarłych w dniu lub po dniu 17 sierpnia 2015 r. Część przepisów może być jednak stosowana od proponowanego momentu wejścia w życie ustawy.

Podstawa prawna

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw.