Nawet jeśli mamy prawo jazdy, kiedy wsiadamy na rower, zapominamy o regułach dotyczących ruchu drogowego. Dlaczego? Bo wydaje nam się, że są one tylko dla kierowców. A to nieprawda.
Choć wielu rowerzystom trudno w to uwierzyć, obowiązują ich wszystkie przepisy kodeksu drogowego i muszą stosować się do wszystkich znaków, o ile nie ma pod nimi tabliczki informującej, że zakaz ich nie dotyczy. To najprostsza zasada poruszania się po drogach publicznych na rowerze. Szczegółowe odniesienia do ruchu cyklistów rozrzucone są w różnych miejscach kodeksu drogowego. Dziś staramy się zebrać je w jednym miejscu.
Bez prawa jazdy, ale...
Dorośli, by jeździć rowerem, nie muszą mieć prawa jazdy ani nawet karty rowerowej. Kartą rowerową muszą legitymować się natomiast młodzi ludzie, którzy ukończyli 10 lat, a nie są jeszcze pełnoletni. Dokument ten wydaje nieodpłatnie dyrektor szkoły (podstawowej, gimnazjum itp.), która zorganizowała kurs zakończony egzaminem.
Warto wiedzieć, że interwencję wobec naruszających przepisy rowerzystów mogą podejmować nie tylko policjanci, ale też strażnicy miejscy.
Niezbędne gadżety
Rower powinien być wyposażony w światła, ale cyklista – inaczej niż kierowca – w dzień nie musi ich włączać. Jest zobowiązany do tego jedynie od zmierzchu do świtu lub jeśli porusza się w tunelu. Inna sprawa, że warto zapalić lampki dla bezpieczeństwa, aby być bardziej widocznym na drodze. Każdy rower musi być wyposażony w:
● co najmniej jedną lampkę przednią białą lub żółtą o świetle ciągłym lub migającym,
● co najmniej jedno światło tylne czerwone, odblaskowe,
● co najmniej jedno światło tylne czerwone o świetle ciągłym lub migającym.
Na stałe rower musi mieć jedynie w światło odblaskowe. Pozostałe lampki nie muszą być zamontowane wtedy, gdy nie są wymagane, czyli np. w dzień. Można więc wozić je w sakwach, a nawet nie mieć przy sobie, jeśli nie planujemy jazdy po zmroku. Jeśli jednak montujemy światło, nie może być ono wyżej niż 1,5 m ponad drogą. To oznacza np., że nie możemy wozić lampki na głowie (na kasku).
Poza światłami rower musi być wyposażony w:
● co najmniej w jeden sprawny hamulec (może być starożytne torpedo),
● dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o – uwaga! – nieprzeraźliwym dźwięku,
● kierunkowskazy – tylko jeśli konstrukcja roweru uniemożliwia sygnalizowanie zamiaru skrętu ręką.
Dodatkowo rower może (ale nie musi) mieć:
● żółte światła odblaskowe na pedałach,
● białe światło odblaskowe z przodu roweru,
● żółte odblaski na kołach,
● pasek odblaskowy na oponie lub kole.
Rower – inaczej niż samochód może być wyposażony w opony z kolcami. Rowerem można ciągnąć przyczepkę, ale długość takiego zestawu nie może być większa niż 4 m. W przyczepce wolno przewozić dzieci, jeśli jest ona do tego przystosowana konstrukcyjnie.
W planach
Choć raz po raz powraca pomysł zobowiązania cyklistów do jeżdżenia na rowerze w kasku, na razie takiego przymusu nie ma. Nie znaczy to jednak, że nie warto: z wyboru w kaskach jeździ coraz więcej rowerowych turystów. Obowiązkowo natomiast musimy chronić w ten sposób dzieci, które wozimy na rowerze w siodełkach.
W planach pojawia się również nałożenie obowiązku używania na drogach publicznych kamizelek odblaskowych. Nie jest to niezbędne, ale również może wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa zwłaszcza poza miastami.
Na trzeźwo i bezpiecznie
Przepisy zabraniają jazdy bez trzymanki. Cyklista musi mieć cały czas nogi na pedałach, a kierownicę trzymać przynajmniej jedną ręką. Podczas jazdy nie wolno korzystać z telefonu, jeżeli wymaga to trzymania aparatu w ręce (bez zestawu głośnomówiącego).
Można na rowerze przewozić dziecko młodsze niż 7 lat, pod warunkiem że jest ono umieszczone w foteliku. Foteliki takie można mocować z przodu (między kierownicą a siodełkiem) dla dzieci o wadze do 15 kg albo z tyłu (za siodełkiem) – dla dzieci o wadze do 22 kg. Te zasady nie są opisane w przepisach, ale wynikają z instrukcji producentów. Niestosowanie się do tych instrukcji może być ukarane mandatem.
Nie wolno jeździć rowerem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu – tu normy są takie same jak dla kierowców. Stan po spożyciu alkoholu oznacza 0,2 promila alkoholu we krwi, stan nietrzeźwości – 0,5 promila. Pijany rowerzysta jest traktowany jak pijany kierowca: jadąc na rowerze po dwu piwach, można zostać ukaranym mandatem, grzywną, a jeśli spowodujemy wypadek – nawet trafić do więzienia. Z automatu za jazdę po piwie nie odbiera się prawa jazdy (ale może o tym zdecydować sąd).
Piesi vs rowerzyści: Ścieżka konfliktu, choć reguły jasne
Piesi vs rowerzyści: Ścieżka konfliktu, choć reguły jasne

Zobacz również
Po ścieżce
Generalnie rowerzyści powinni poruszać się po ścieżkach rowerowych. To ciągi przeznaczone dla nich, na które nie mają wstępu ani pojazdy silnikowe, ani piesi. Ci ostatni mogą na nie wkroczyć jedynie gdy przy drodze nie ma chodnika ani pobocza albo piesi nie mogą z nich skorzystać. Jeśli piesi (z wyjątkiem niepełnosprawnych) korzystają z drogi dla rowerów, są zobowiązani ustąpić miejsca cyklistom. Niezdyscyplinowanym spacerowiczom przypominamy, że w mieście rowerzysta ma prawo poruszać się z taką samą prędkością, jak inne pojazdy: 50 km na godzinę! Jedynie w strefie zamieszkania pieszy może korzystać z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem.
Zdarzają się takie ciągi komunikacyjne, na których dopuszcza się jednocześnie ruch pieszych i rowerzystów. Stosunkowo niedawno uściślono zasady poruszania się na tych drogach. Rozdzielono znaczenie znaku łączonego „droga dla rowerów” i „droga dla pieszych”. Jeśli dwa symbole oddzielone są kreską poziomą, oznacza to, że jedni i drudzy poruszają się tym samym torem, a wtedy kodeks drogowy nakazuje ustąpienie pierwszeństwa pieszemu. Natomiast jeśli symbole oddzielone są kreską pionową, oznacza to drogę dla rowerów położoną obok drogi dla pieszych. Każdy powinien poruszać się po swojej stronie, najczęściej oddzielonej linią.
Kierowcom samochodów przypominamy, że zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów albo skręcając w drogę poprzeczną, muszą zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerzystom znajdującym się na ścieżce. Nie wolno im też wyprzedzać innych pojazdów na takim przejeździe ani bezpośrednio przed nim.
Po jezdni
Jeżeli przy drodze nie ma ścieżki rowerowej, rowerzysta powinien poruszać się po poboczu drogi. Po jezdni można jechać tylko wtedy, gdy nie ma ani ścieżki dla rowerów, ani pobocza albo gdy pobocze nie nadaje się do jazdy. Jadąc po ulicy, trzeba trzymać się blisko prawej krawędzi pasa ruchu. Szykując się do skrętu w lewo, należy zjechać do osi jezdni.
Podczas grupowej wycieczki bezpieczniej jechać gęsiego, czyli jeden za drugim. Ale warto pamiętać, że przepisy pozwalają na jazdę dwóch osób obok siebie, pod warunkiem że nie utrudnia to ruchu innym pojazdom. W zorganizowanej kolumnie nie może być więcej niż 15 rowerzystów. Kierowcom przypominamy, że wyprzedzając rowerzystów (z ich lewej strony) muszą zachować odległość nie mniejszą niż 1 m. Nie wolno im też wjeżdżać między jadące w kolumnie rowery.
Za to kierujący rowerem może wyprzedzać powoli jadące pojazdy (ale inne niż rower) z ich prawej strony.
Cyklistom nie wolno jeździć pod prąd, nawet małymi i spokojnymi uliczkami. Ci, którzy tak robią, łamią przepisy. Cyklista może wjechać w ulicę jednokierunkową w kierunku przeciwnym niż na niej wyznaczony jedynie wtedy, pod znakami zakazu wjazdu umieszczono tabliczkę „nie dotyczy rowerów”.
Po chodniku
Co do zasady rowerzystom nie wolno jeździć po chodniku dla pieszych. Jednak kodeks drogowy dopuszcza to w kilku szczególnych przypadkach. Mogą to robić osoby, którym towarzyszy dziecko młodsze niż 10 lat na własnym rowerku. Jeśli nie ma chodnika, opiekunowie z dziećmi mogą poruszać się jak piesi – lewą stroną szosy. Po chodniku wolno poruszać się na rowerze także cyklistom bez dzieci, ale tylko jeśli na drodze, wzdłuż której jadą, dopuszczono prędkość większą niż 50 km na godzinę, a chodnik jest szeroki przynajmniej na dwa metry. Skorzystać z chodnika można także (z uwzględnieniem jednak powyższych zastrzeżeń), jeśli jest zła pogoda, pada deszcz, śnieg, jest mgła lub widoczność jest ograniczona w inny sposób.
Na przejściu dla pieszych
Nie wolno – choć tylko nieliczni cykliści przestrzegają tego przepisu – przejeżdżać rowerem przez ulicę, korzystając z przejść dla pieszych. Jeśli rowerzysta chce z takiego przejścia skorzystać, powinien zsiąść z roweru i przeprowadzić pojazd na drugą stronę na piechotę. Wtedy też traktowany jest jak pieszy.
Zatrzymywanie się i parkowanie
Kierujący rowerem może zatrzymać się w śluzie rowerowej obok innych rowerzystów. Jest jednak obowiązany opuścić ją jak najszybciej, gdy tylko będzie to możliwe. W śluzach rowerowych nie mogą się zatrzymywać samochody. Nie wolno natomiast zatrzymywać się na przejściach dla pieszych, na przejeździe dla rowerzystów na drodze dla rowerów, pasie ruchu dla rowerów.
Rower można zaparkować na chodniku jeśli szerokość chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, że nie utrudni im ruchu i jest nie mniejsza niż 1,5 m. Źle zaparkowany rower, który utrudnia poruszanie się pieszym, blokuje przejazd, utrudnia akcję ratowniczą itp., może zostać przetransportowany na parking strzeżony na koszt właściciela. Opłata za usuniecie roweru wynosi 100 zł, każda dobę przechowywania to 15 zł.
Kierowcom przypominamy, że zatrzymywanie się i parkowanie na ścieżkach rowerowych jest zabronione.
Droga, śluza i pas, czyli słowa ważne dla każdego cyklisty
Co to jest rower? Pytanie może wydać się śmieszne, ale jeśli rozmawiamy o przepisach, warto zdefiniować najważniejsze terminy. Bo czy cyklista prowadzący rower to nadal cyklista, czy pieszy? A czy rower elektryczny to rower? Wątpliwości te rozwiewa kodeks drogowy w art. 2. Oto najważniejsze definicje:
DROGA
Wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt (ust. 1).
PAS RUCHU DLA ROWERÓW
Część jezdni przeznaczona do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi (ust. 5a).
DROGA DLA ROWERÓW
Droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi; droga dla rowerów jest oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego (ust. 5).
ŚLUZA DLA ROWERÓW
Część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi (ust. 5b).
PRZEJAZD DLA ROWERZYSTÓW
Powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi (ust. 12).
ROWER
Pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; rower może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h (ust. 47).
PIESZY
Osoba znajdującą się poza pojazdem na drodze i niewykonującą na niej robót lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami; za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej (ust. 18).
WÓZEK ROWEROWY
Pojazd o szerokości powyżej 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy, poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; wózek rowerowy może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h (ust. 47a). ⒸⓅ
Podstawa prawna
Art. 2. ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 128).
Podstawa prawna
Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 128).
Par. 53 i par. 56 rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2016 r. poz. 2022).
Art. 87 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2015 r. poz. 1094).