Koszty pogrzebu spadkodawcy można zaliczyć do długów spadkowych, jeśli spełnimy określone kryteria. Ma to wpływ na rozliczenia między spadkobiercami. Czy do takich kosztów należy też wzniesiony nagrobek? Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach?
Kiedy koszty pogrzebu wejdą do długów spadkowych?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym do długów spadkowych należą między innymi koszty pogrzebu. Możemy do nich zaliczyć takie wydatki jak chociażby opłacenie ceremonii pogrzebowej, zakup trumny czy koszt kremacji.
Ważne
Pamiętajmy jednak, iż do długów spadkowych wejdzie tylko taki koszt pogrzebu, który odpowiada zwyczajom panującym w danym środowisku. Stanowi o tym art. 922 § 3 k.c.
Ponadto, długi spadkowe obejmują tylko koszty już poniesione, nie zaś przyszłe. Ma to znaczenie szczególnie dla wzniesionego spadkodawcy nagrobka.
Czy nagrobek stanowi dług spadkowy?
Otóż rozliczenie takiego długu obejmie tylko nagrobek już wzniesiony, o ile jego koszt odpowiada panującym w danym środowisku zwyczajom.
Przykład
„W ocenie Sądu Okręgowego, wnioskodawczyni nie wykazała w tym postępowaniu, aby rzeczywiście koszt sfinansowanego przez nią nagrobka spadkodawcy wyniósł 26.000zł, a nadto aby taki koszt odpowiadał zwyczajom przyjętym w środowisku w jakim żył i funkcjonował spadkodawca oraz wnioskodawczyni. Zwrócić należy uwagę na dużą dysproporcję istniejącą pomiędzy wskazywanymi przez wnioskodawczynię kosztami nagrobka spadkodawcy (26.000zł) oraz kosztami nagrobka jego rodziców (10.000zł). Jeśli możliwie było wykonanie nagrobka dla dwóch osób za kwotę 10.000zł, to nie wiadomo z jakich przyczyn koszt nagrobka dla jednej osoby miałby wynieść 26.000zł, przy czym w obu przypadkach miałyby być to koszty zwyczajowo przyjęte." - uznał przykładowo Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku z 19 sierpnia 2015 r. (II Ca 872/14).
Przykład
Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 6 czerwca 2013 r. (sygn. I ACa 152/13) stwierdził natomiast, iż .„nie budzi wątpliwości, że do kosztów pogrzebu zaliczyć trzeba również wydatki na postawienie nagrobka. W niniejszej sprawie powódka wykazała za pomocą dowodu z dokumentu w postawi umowy i dowodu zapłaty, że zleciła wykonanie nagrobka (…) i zapłaciła z tego tytułu kwotę 2000 złotych. Wprawdzie w powyższej umowie było przewidziane dodatkowo wykonanie ławki za kwotę 200 złotych, jednak tego rodzaju obiektu nie można uznać za element nagrobka i tym samym zaliczyć do kosztów pogrzebu, a ponadto powódka w tym zakresie nie wykazała, że doszło do wykonania ławki i zapłaty za nią. Ponieważ powódka poniosła koszty nagrobka w wysokości 2000 złotych, to może domagać się zwrotu od pozwanych takiej właśnie kwoty.”.
Jakie znaczenie ma zaliczenie do długów spadkowych kosztów pogrzebu i nagrobka?
W sytuacji, gdy jest kilku spadkobierców, to poniesione w ten sposób koszty można rozliczyć w postępowaniu o dział spadku. W uchwale z 22 listopada 1988 r. (sygn. III CZP 86) Sąd Najwyższy stwierdził, iż dług spadkowy związany ze wzniesieniem nagrobka jako zobowiązanie pieniężne podlega rozliczeniu w postępowaniu działowym według nominalnej wysokości. Długi spadkowe są też brane pod uwagę przy obliczaniu zachowku.
Warto pamiętać, iż w określonych sytuacjach koszty pogrzebu nie są pokrywane przez spadkobierców a inne osoby np. osobę, która spowodowała śmierć spadkodawcy. Jeżeli bowiem wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061; ost. zm. Dz. U. z 2024 r, poz. 1237)
