W jakich przypadkach prawo dopuszcza możliwość dziedziczenia spadku przez teściów lub po teściach? Co z zachowkiem i majątkiem wspólnym małżonków? Jakie są aktualne przepisy?
Testament sposobem na dziedziczenie teścia, teściowej, zięcia i synowej
To właśnie dziedziczenie testamentowe ma pierwszeństwo przed ustawowym. W ten sposób cały majątek lub jego część można przekazać synowej bądź zięciowi. W praktyce takie zapisy mogą niekiedy rodzić konieczność wypłaty zachowku. Powyższa zasada działa również w sytuacji, gdy spadkobiercą testamentowym zostaje teść lub teściowa. Pamiętajmy jednak, iż krąg osób uprawnionych do zachowku nie jest szeroki. Są nimi zstępni (np. dzieci), małżonek oraz małżonkowi oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy.
Przykład
Pan Wojciech w swoim testamencie do spadku powołał syna i synową. Pominął zaś własną żonę i córkę. W takiej sytuacji córka oraz żona pana Wojciecha będą mogły dochodzić wypłaty zachowków od spadkobierców, jeżeli nie zostały skutecznie wydziedziczone.
Kiedy spadek po małżonku dziedziczy się z teściami?
Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy w testamencie albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Przepisy Kodeksu cywilnego wymieniają osoby, które dziedziczą spadek z ustawy. W pierwszej kolejności są to dzieci spadkodawcy oraz małżonek.
Jeżeli spadkodawca nie pozostawił dzieci, to majątek odziedziczy małżonek oraz rodzice. Oznacza to, iż w takiej sytuacji mąż lub żona będzie dziedziczyć razem ze swoimi teściami.
Przykład
Pani Jagoda była zamężna, nie miała dzieci, nie sporządziła też testamentu. W chwili jej śmierci żyje Daniel mąż pani Jagody, jej matka i ojciec. Według dziedziczenia ustawowego spadek przypadnie zatem panu Danielowi (1/2) , jego teściowi (1/4) i teściowej (1/4 całości spadku).
Sposobem na uniknięcie takiej sytuacji jest testament.
Ważne
Syn i synowa nie dziedziczą jednak bezpośrednio po teściach spadku z ustawy. Również teść i teściowa nie są wymienieni jako spadkobiercy ustawowi według kodeksowej kolejności dziedziczenia.
Czy spadek po teściach wchodzi do majątku wspólnego małżonków?
Przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie co do zasady wchodzą do majątku osobistego każdego z małżonków. Co istotne, nawet w drodze umowy majątkowej małżeńskiej nie można rozszerzyć wspólności na przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia.
Spadkodawca może jednak inaczej zadecydować w testamencie i przekazać swój majątek nie tylko swojemu dziecku, ale również jego małżonkowi.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz 1061; ost. zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 1237)
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809; ost. zm. Dz. U. z 2023 r., poz. 1606).
