Czytelniczka spytała czy może jeździć samochodem po śmierci męża. Mąż zmarł, samochód został zapisany w testamencie na syna męża z poprzedniego małżeństwa. Sprawa spadkowa nie została zakończona, a toczy się w Niemczech – tam też jest zarejestrowany pojazd. Czy żona może nim jeździć w Polsce? Czy też trzeba zrobić użyczenie – mimo, że jeszcze formalnie nie jest własnością syna? Na pytanie odpowiada Emilia Brzozowa, prawniczka w APM Poniatowska-Maj Kancelaria Prawna.
Według Emilii Brzozowej z APM Poniatowska-Maj Kancelaria Prawna sp. k. sprawa spadkowa toczy się przed niemieckim sądem spadku. Zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz. U. UE. L. z 2012 r. Nr 201, str. 107 z późn. zm.) jurysdykcję do orzekania o ogóle spraw dotyczących spadku ma sąd, w którym zmarły miał swoje miejsce zwykłego pobytu.
Zgodnie z rozporządzeniem spadkowym prawem właściwym, będzie prawo państwa miejsca zwykłego pobytu z chwili śmierci spadkodawcy. Sposób nabycia samochodu, wchodzącego do masy spadkowej powinien być więc oceniany na podstawie przepisów prawa właściwego - prawa niemieckiego.
- W myśl § 1922 Bürgerliches Gesetzbuch (BGB), czyli niemieckiego kodeksu cywilnego spadek przechodzi na spadkobiercę już z chwilą śmierci spadkodawcy. Spadkobiercy przysługuje jednak prawo do odrzucenia spadku – mówi prawniczka.
- Do zgodnego z prawem rozporządzania samochodem wchodzącym do masy spadkowej niezbędne jest posiadanie orzeczenia albo notarialnego poświadczenia nabycia spadku. Po zakończeniu sprawy spadkowej, spadkobierca nabędzie prawo własności pojazdu, którym będzie mógł dowolnie dysponować - przerejestrować, sprzedać bądź użyczyć. Do czasu zakończenia postępowania przed sądem spadkowym i przyjęcia spadku przez syna spadkodawcy, nie jest on uprawniony do swobodnego decydowania o przedmiocie spadku i dokonania użyczenia żonie zmarłego właściciela pojazdu – twierdzi Brzozowa.
Według prawniczki, jeśli w sprawie zostałby wyznaczony wykonawca testamentu, zgodnie z przepisami BGB byłby on uprawniony do objęcia w posiadanie i do rozporządzania przedmiotami wchodzącymi do masy spadku. W takiej sytuacji nawet spadkobiercy nie mogą rozporządzać przedmiotami spadku. Warto dodać, że synowi, będącemu spadkodawcą z mocy testamentu, na podstawie przepisów księgi V rozdziału II tytułu III BGB będzie przysługiwało roszczenie o wydanie samochodu, uzyskanych pożytków, jak również o naprawienie powstałej szkody.