Co do zasady praca w niedziele i święta jest niedozwolona (art. 1519 par. 1 k.p.). Wyjątki od przytoczonego powyżej zakazu wprowadza art. 15110 k.p, wskazując dopuszczalne przypadki pracy w niedziele i święta. Podstawową formą rekompensaty za pracę w tych szczególnych okresach jest zgodnie z art. 15111 par. 1 k.p. inny dzień wolny. W zależności od tego, czy dotyczy to świadczenia za przepracowaną niedzielę czy za święto, pracodawca ma określony czas na zapewnienie innego dnia wolnego od pracy. Pracownikowi zatrudnionemu w niedzielę pracodawca powinien udzielić dnia wolnego w terminie sześciu dni poprzedzających lub następujących po tym dniu, a gdy nie jest to możliwe, do końca okresu rozliczeniowego przyjętego u danego pracodawcy. W przypadku świąt ten obowiązek wydłużony został do końca okresu rozliczeniowego. Warto zaznaczyć, że wspomniany dzień wolny należy się pracownikowi niezależnie od liczby godzin przepracowanych w danej dacie.
Wyjątkiem powinna być sytuacja, w której pracodawca nie udzielił dnia wolnego, wtedy pracownikowi przysługuje świadczenie za każdą godzinę pracy, w postaci wynagrodzenia wraz z dodatkiem w wysokości 100 proc. Tezę tę potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 15 lutego 2006 r., II PZP 11/05, stwierdzając, że w razie nieudzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za dozwoloną pracę świadczoną w niedzielę lub święto, pracownikowi przysługuje za każdą godzinę takiej pracy tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 par. 2 lub par. 3 k.p.

Resumując, co do zasady, za pracę w niedziele i święta, pracownikowi przysługuje inny dzień wolny, a w przypadkach niemożności jego udzielenia, prawo do wynagrodzenia wraz ze 100-proc. dodatkiem. Co ważne, pracownik w pierwszej kolejności ma prawo do dnia wolnego za pracę w niedzielę i święto i tylko w sytuacjach faktycznej niemożności jego udzielenia może być on zastąpiony wypłatą dodatku.