Zamysłem ustawodawcy było stworzenie doraźnego rozwiązania w sytuacji, gdy wobec danej osoby wszczęta została egzekucja na podstawie tytułu wykonawczego, w którym orzeczono obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, bez prawa do lokalu socjalnego lub zamiennego. Osoba, która w innym wypadku znalazłaby się „na bruku” może ubiegać się o zawarcie umowy najmu pomieszczenia tymczasowego.
Umowę zawiera się na czas oznaczony. Przepisy wskazują zarówno dolną, jak i górną granicę. Minimalny czas jej trwania to miesiąc, maksymalny pół roku. Umowę najmu lokalu socjalnego można po upływie oznaczonego w niej czasu przedłużyć na następny okres, jeżeli najemca nadal znajduje się w sytuacji uzasadniającej zawarcie takiej umowy
Z opisywanej możliwości nie mogą skorzystać:
- dłużnicy zobowiązani do opróżnienia dotychczasowego tymczasowego pomieszczenia,
- dłużnicy zobowiązani do opróżnienia lokalu na podstawie najmu okazjonalnego,
- osoby, względem których z tytułu wykonawczego wynika, że nakazanie opróżnienia lokalu zostało orzeczone z powodu stosowania przemocy w rodzinie lub z powodu rażącego lub uporczywego wykraczania przeciwko porządkowi domowemu albo niewłaściwego zachowania czyniącego uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku,
- dłużnicy, którzy zajęli lokal, który mają opróżnić bez tytułu prawnego.
Umowa najmu pomieszczenia tymczasowego wygasa z czasem na jaki została zawarta. Istnieją jednak przypadki, w których gmina może ją wypowiedzieć. Są to sytuacje gdy:
- lokator pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, lub
- lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub
- lokator wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela.
Gmina oraz pozostali lokatorzy mogą także domagać się eksmisji uciążliwego lokatora.