Dziedziczenie długów to temat, który budzi wiele obaw i pytań, szczególnie w sytuacji, gdy majątek zmarłego wiąże się z licznymi zobowiązaniami finansowymi. Oto najważniejsze zasady, jakie trzeba znać.

rozwiń ›

Prawo spadkowe w Polsce jasno określa zasady dziedziczenia, ale kluczowe znaczenie ma świadomość swoich praw i obowiązków.

Opcje przyjęcia spadku i odpowiedzialność za długi

W polskim prawie spadkobierca ma trzy możliwości, które decydują o jego odpowiedzialności za długi zmarłego:

1.Przyjęcie spadku wprost – spadkobierca ponosi pełną odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania, niezależnie od tego, czy ich wartość przekracza majątek pozostawiony przez zmarłego.

2.Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – odpowiedzialność ogranicza się do wartości aktywów wchodzących w skład spadku. Jeśli np. długi wynoszą 100 000 zł, a wartość odziedziczonego majątku to 50 000 zł, spadkobierca odpowiada wyłącznie do kwoty 50 000 zł.

3.Odrzucenie spadku – spadkobierca całkowicie rezygnuje z dziedziczenia zarówno aktywów, jak i pasywów. W takim przypadku spadek przechodzi na kolejnych spadkobierców, np. dzieci, które również muszą podjąć decyzję w sprawie dziedziczenia.

Terminy i formalności związane z decyzją o spadku

Każdy spadkobierca ma 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o powołaniu do spadku na podjęcie decyzji – przyjęcia lub odrzucenia spadku. Oświadczenie w tej sprawie należy złożyć w sądzie lub przed notariuszem. Jeśli spadkobierca nie złoży żadnego oświadczenia w wyznaczonym terminie, następuje automatyczne przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Koszty formalności:

  • Odrzucenie spadku u notariusza wiąże się z opłatą, która wynosi ok. 50–100 zł, zależnie od kancelarii. Do tego mogą dojść koszty związane z uzyskaniem odpisów aktu notarialnego.
  • W przypadku odrzucania spadku w sądzie nie jest konieczne korzystanie z notariusza, ale czas oczekiwania na rozprawę może być dłuższy.

Dziedziczenie przez małoletnich

Jeżeli spadek przypada małoletniemu, zgodnie z przepisami prawnymi, jest on automatycznie przyjmowany z dobrodziejstwem inwentarza. W jego imieniu decyzję podejmują rodzice lub opiekunowie prawni. Aby odrzucić spadek w imieniu dziecka, konieczne jest uzyskanie zgody sądu rodzinnego, co może przedłużyć procedurę.

Ukryte długi – co zrobić?

Ukryte zobowiązania, które ujawniają się dopiero po przyjęciu spadku, mogą stanowić duży problem. Dlatego kluczowe znaczenie ma przeprowadzenie spisu inwentarza lub wykazu majątku.

  • Spis inwentarza – sporządzany przez komornika sądowego na wniosek spadkobiercy, stanowi pełną listę aktywów i pasywów. Wiąże się jednak z kosztami, które ponosi wnioskujący spadkobierca.
  • Wykaz majątku – może być sporządzony samodzielnie przez spadkobiercę i złożony w sądzie lub u notariusza. Jest to tańsza opcja, ale wymaga precyzyjnego oszacowania majątku, co może być trudne w przypadku złożonych spraw spadkowych.

Zrzeczenie się dziedziczenia jako rozwiązanie prewencyjne

Aby uniknąć potencjalnych problemów związanych z długami, jeszcze za życia spadkodawcy można zawrzeć z nim umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia. Wymaga to sporządzenia aktu notarialnego. Warto pamiętać, że zrzeczenie obejmuje również zstępnych (np. dzieci), chyba że w umowie postanowiono inaczej.

Jak uchronić się przed długami?

1.Zawsze warto dokładnie przeanalizować sytuację finansową zmarłego przed podjęciem decyzji o przyjęciu spadku.

2.W przypadku podejrzeń o ukryte długi zaleca się sporządzenie wykazu lub spisu inwentarza.

3.Jeśli dziedziczenie wydaje się niekorzystne, należy rozważyć odrzucenie spadku w ustawowym terminie 6 miesięcy.

4.Prewencyjne zrzeczenie się dziedziczenia może być dobrym rozwiązaniem w przypadku obaw o zadłużenie bliskich.