Dziedziczenie spadku może przynieść nie tylko majątek, ale i długi. Spadkobiercy często stają przed wyborem, jak postąpić, by uniknąć odpowiedzialności finansowej. Prawo przewiduje trzy opcje. To przyjęcie spadku w całości, z ograniczeniem odpowiedzialności za długi lub jego odrzucenie. Każda z takich decyzji wiąże się z konsekwencjami. Jakie prawa i obowiązki spoczywają na spadkobiercach. Jak zabezpieczyć swoje interesy?
Przyjęcie spadku. Co oznacza?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, w momencie śmierci spadkodawcy jego prawa i obowiązki przechodzą na spadkobierców. Istnieje domniemanie, że spadek zostaje nabyty automatycznie, jednak spadkobiercy mają sześć miesięcy na podjęcie decyzji, co do dalszego postępowania. Mają trzy możliwości: mogą spadek przyjąć wprost, z dobrodziejstwem inwentarza lub go odrzucić.
Przyjęcie spadku wprost oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi zmarłego bez żadnych ograniczeń. Oznacza to, że jeśli zobowiązania przewyższają wartość majątku, spadkobierca musi je spłacić z własnych środków.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest bardziej bezpieczną opcją. W tym przypadku odpowiedzialność za długi jest ograniczona do wartości majątku nabytego po zmarłym. Jeśli długi przekraczają wartość spadku, spadkobierca nie będzie odpowiadać za nadwyżkę.
Odrzucenie spadku całkowicie zwalnia spadkobiercę z odpowiedzialności za długi, ale jednocześnie oznacza rezygnację z jakiegokolwiek majątku.
Sześć miesięcy na decyzję
Spadkobierca ma sześć miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Termin jest liczony od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do dziedziczenia, co zazwyczaj jest momentem śmierci spadkodawcy. Jeśli nie zostanie złożone oświadczenie w tym czasie, spadek zostanie przyjęty automatycznie, ale z dobrodziejstwem inwentarza, co ogranicza odpowiedzialność za długi do wysokości majątku spadkowego.
Co oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza?
Decydując się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca musi sporządzić wykaz aktywów i pasywów zmarłego. Wartość długów będzie odpowiadać wartości majątku pozostawionego przez spadkodawcę. Dzięki temu, jeśli majątek zmarłego jest niewielki lub jego wartość jest zerowa, spadkobierca nie będzie musiał spłacać długów z własnej kieszeni.
Możliwe jest samodzielne sporządzenie wykazu inwentarza na podstawie wzoru dostępnego na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, co pozwala uniknąć dodatkowych kosztów. W przypadku braku majątku, spadkobierca nie poniesie żadnych konsekwencji finansowych wobec wierzycieli.
Odrzucenie spadku. Co to oznacza?
Odrzucenie spadku jest skutecznym sposobem na uniknięcie odpowiedzialności za długi zmarłego. Należy jednak pamiętać, że odrzucenie spadku oznacza również rezygnację z jakichkolwiek korzyści majątkowych, które mogłyby wynikać z dziedziczenia. Decyzja ta powinna być dobrze przemyślana, ponieważ nie ma możliwości częściowego przyjęcia lub odrzucenia spadku.
Jak złożyć oświadczenie?
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku można złożyć przed sądem lub notariuszem. Procedura sądowa jest bardziej czasochłonna, natomiast złożenie oświadczenia u notariusza może wiązać się z dodatkowymi kosztami, jednak jest szybsze. W przypadku postępowania sądowego, należy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku do sądu właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.