Wymagalność roszczenia to sytuacja, gdy wierzyciel domaga się jego natychmiastowego spłacenia. Przepisy prawa nie regulują jednak tej kwestii, dlatego też banki mają dość dużą dowolność. Oznacza to, że w niektórych umowach może pojawić się zapis o konieczności natychmiastowej spłaty kredytu, zaś w innych nie.

Śmierć kredytobiorcy a spłata zobowiązań. Co trzeba wiedzieć?

Jedno jest pewne, śmierć kredytobiorcy na pewno nie oznacza, że kredyt znika i nie trzeba go spłacać. Osoby, które nie mają pewności jak jest w ich przypadku, jeśli chodzi o natychmiastową wymagalność roszczenia, powinny w pierwszej kolejności spojrzeć do umowy kredytowej i poszukać odpowiednich zapisów. Jest to również jeden z tych elementów, na który należy zwrócić uwagę podczas podpisywania dokumentów. Co jeśli w umowie kredytowej nie ma informacji na ten temat? W tym przypadku obowiązuje art. 922, §1 Kodeksu cywilnego: “Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.”

Oznacza to, że kredyt ma być dalej spłacany przez spadkobiercę lub spadkobierców, którzy weszli w sytuację prawną zmarłego. Spłaty powinny być dokonywane bez jakichkolwiek zmian, czyli każdego miesiąca. Nie obowiązuje zatem natychmiastowa wymagalność roszczenia. Trzeba jednak pamiętać o tym, że oprócz przyszłych rat kredytu, konieczne jest też uregulowanie ewentualnych zaległych rat.

Kto dziedziczy dług po zmarłym?

Spadek po zmarłym można odziedziczyć na drodze dziedziczenia testamentowego lub ustawowego. W pierwszym przypadku spadkobiercy zostali wyznaczeni przez osobę zmarłą w pozostawionym testamencie. Jeśli taki dokument nie powstał, obowiązują przepisy Kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności spadek w równych częściach przejdzie na małżonka oraz dzieci. Jeśli zmarły nie pozostawił potomstwa, aktywa i pasywa przypadną małżonkowi i rodzicom spadkodawcy. Gdy rodzice nie żyją, majątek przypada małżonkowi i rodzeństwu zmarłego oraz zstępnym rodzeństwa.

W czwartej grupie są dziadkowie spadkodawcy i zstępni dziadków, następnie pasierbowie (o ile ich rodzice nie żyją), a na samym końcu gmina zamieszkiwana przez zmarłego lub Skarb Państwa (jeśli nie wiadomo, jakie było ostatnie miejsce zamieszkania).

Jak uniknąć długów w postaci kredytu?

Zarówno kredyt hipoteczny, jak i inne zaciągnięte, a niespłacone pożyczki, stanowią część masy spadkowej. Są to tak zwane pasywa spadku. Obowiązek ich spłacenia spada zatem na spadkobierców. Jest jednak pewien wyjątek. Jeśli kredyt został zaciągnięty wspólnie z inną żyjącą osobą, np. małżonkiem, to na nim ciąży obowiązek uregulowania kolejnych rat. Jeżeli jednak zmarły był jedynym kredytobiorcą, jego zobowiązania przechodzą na bliskich, zgodnie z prawem spadkowym. Co jeśli kredyt opiewa na bardzo wysoką sumę, aktywa spadkowe są niewielkie i spadkobiercy nie są w stanie spłacić zobowiązań? Są trzy rozwiązania.

1. Odrzucenie spadku - zarówno spadkobierca testamentowy, jak i ustawowy ma prawo odrzucić spadek w ciągu 6 miesięcy od dnia, gdy dowiedział się, że jest uprawniony do dziedziczenia. Jest to najlepsze rozwiązanie, gdy zmarły nie pozostawił po sobie żadnego majątku, a jedynie długi. Oświadczenie o odrzuceniu spadku należy złożyć przed sądem lub u notariusza. Warto jednak pamiętać, że w takim przypadku kredyt przejdzie na kolejnego spadkobiercę. Dopiero, gdy ostatni dziedzic odrzuci spadek, zobowiązanie przejdzie na gminę lub Skarb Państwa.

2. Umorzenie kredytu - w bardzo wyjątkowych sytuacjach bank może zgodzić się na umorzenie kredytu. Może tak być, gdy za utrzymanie rodziny odpowiadał wyłącznie zmarły, a małżonka jest niezdolna do pracy. Tego typu sprawy są jednak analizowane indywidualnie.

3. Polisa ubezpieczeniowa - osoby, które obecnie decydują się na zaciągnięcie kredytu hipotecznego, zazwyczaj muszą liczyć się z koniecznością wykupienia polisy na życie. Banki wymagają ubezpieczenia na wypadek śmierci, aby w razie ziszczenia się najgorszego scenariusza, otrzymały pieniądze od firmy ubezpieczeniowej.

Jak widać, najprostszym sposobem na uniknięcie długów jest odrzucenie spadku. Wiąże się to ze zwolnieniem ze wszystkich zobowiązań, ale jednocześnie z utratą praw spadkobiercy. Jeśli jednak nie podejmiemy decyzji w ciągu 6 miesięcy, spłata kredytu hipotecznego oraz innych pożyczek będzie naszym obowiązkiem.