Przed nowelizacją pełnomocnicy byli w gorszej sytuacji, gdy orzeczenie w sprawie przyznania im kosztów zapadło przed sądem drugiej instancji, niż wówczas, gdy wydał je sąd pierwszej instancji. Tutaj mogli je bowiem zaskarżyć. Teraz w obu przypadkach będą mieli to prawo. Gdy o zwrocie wynagrodzenia prawnika po raz pierwszy będzie orzekał sąd drugiej instancji, to odwołanie rozpatrzy ten sam sąd, ale w innym składzie.
Nowela dostosowuje przepisy procedury cywilnej do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2012 r. (sygn. akt SK 20/11). Uznany za niekonstytucyjny przepis art. 3941 par. 1 pkt. 2 kodeksu postępowania cywilnego stanowił, że zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje wprawdzie na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, ale tylko, gdy nie rozstrzygał o nich sąd pierwszej instancji. Nie gwarantował natomiast zweryfikowania orzeczenia w przedmiocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej przyznanej stronie, bo nie należały one do kosztów procesu w rozumieniu przytoczonej normy prawnej. Powodowało to, że postanowienia sądu drugiej instancji odmawiające zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej stawały się prawomocne już z chwilą ich wydania. Zdaniem TK godziło to w prawa profesjonalnych pełnomocników tym bardziej, że brak jest podstaw do przyjęcia, że pomoc prawna z urzędu ma być świadczona bezpłatnie. Zwrot kosztów dla pełnomocnika powinien być bowiem postrzegany jako prawo majątkowe, które podlega konstytucyjnej ochronie.

DGP przypomina

Prokurator generalny w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym przekonywał m.in., że:

● zasady sprawiedliwości proceduralnej dotyczą wszystkich etapów postępowania sądowego, a ich przestrzeganie nie może być oceniane w kategoriach abstrakcyjnych;

● rozstrzygnięcie w przedmiocie wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu dotyczy istotnych i gwarantowanych konstytucyjnie praw i wolności osoby wykonującej zawód adwokata lub radcy prawnego, tj. swobody prowadzenia działalności gospodarczej oraz prawa do sądowej ochrony praw majątkowych.

Etap legislacyjny
Ustawa czeka na publikację