Rozmawiamy z MAŁGORZATĄ ZALESKĄ, prezesem Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego - Znowelizowana ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, zapewni klientom upadłego banku szybsze otrzymanie gwarantowanych kwot. Nie rozwiązuje to jednak problemu wypłacalności depozytów w euro.
● Nowelizacja prawa bankowego skraca okres wypłaty gwarantowanych środków. Czy zachęci to klientów do trzymania pieniędzy w banku?
– Sprawne działanie systemu gwarantowania depozytów, który ma wypłacać środki ulokowane przez klienta w upadłym banku, może zminimalizować niedogodności klienta związane z upadłością banku oraz zwiększyć jego poczucie bezpieczeństwa. Świadczenia pieniężne są wypłacane w terminie 30 dni od otrzymania przez syndyka lub zarządcę masy upadłości banku kwoty przekazanej przez Fundusz na wypłaty środków gwarantowanych, nie później jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia niedostępności środków z możliwością przedłużenia wypłat o kolejne sześć miesięcy. Po nowelizacji okres ten będzie mógł być przedłużony o dziesięć dni roboczych, a nie jak dotychczas – do dziewięciu miesięcy. Jest to ważna zmiana, gdyż zaufanie deponentów do systemu bankowego oraz instytucji gwarantowania depozytów jest w znacznym stopniu zależne od sprawności i szybkości ich działania w sytuacjach nadzwyczajnych, tj. np. upadłość banku.
● Jaki będzie docelowy termin wypłaty pieniędzy w razie upadłości banku?
– Zgodnie z regulacjami unijnymi docelowo termin wypłaty ma nie przekraczać 20 dni roboczych, przy czym jego wprowadzenie do końca 2010 roku będzie wymagało zasadniczej zmiany istniejącego obecnie w Polsce systemu gwarantowania depozytów, znacznie wykraczającej poza nowelizację będącą przedmiotem bieżących prac parlamentu.
● W nowelizacji pominięto możliwość wypłaty kwot gwarantowanych w euro. Czy wypłata w tej walucie powinna być dopuszczalna?
– Zgodnie z obowiązującymi zasadami BFG może wypłacać środki gwarantowane wyłącznie w walucie polskiej, w tym na rzecz deponentów oddziału polskiego banku prowadzącego działalność za granicą. Brak jest więc możliwości regulowania zobowiązań z tytułu gwarantowania w walucie euro. Sprawa ta nie została objęta obecną nowelizacją, lecz zasługuje na uregulowanie w drodze dalszych zmian przepisów. Wydaje się, że wypłata we wspólnej europejskiej walucie powinna być dopuszczalna. Jest to bowiem optymalny sposób zapewnienia jednolitego traktowania przez systemy gwarancyjne deponentów z tego samego kraju oraz uniknięcia problemów i kosztów związanych z koniecznością przeprowadzania wymiany waluty.



● Jakie znaczenie dla klientów będzie miała wzajemna współpraca systemów gwarancji depozytów różnych państw?
– Zapewnienie współpracy systemów gwarancji depozytów jest kluczowe dla sprawnej wypłaty środków gwarantowanych w sytuacji upadłości banku, z którego usług korzystali klienci z innego kraju. Konieczność współpracy zagranicznej wynika z unijnej zasady, zgodnie z którą bank prowadzący działalność w różnych krajach uczestniczy w systemie gwarantowania kraju macierzystego. Prawo europejskie dopuszcza przy tym możliwość uzupełnienia gwarancji przez oddział takiego banku w systemie gwarantowania kraju goszczącego. Takie dodatkowe podwyższenie ochrony gwarancyjnej jest możliwe w przypadku, gdy w kraju goszczącym obowiązuje wyższy limit kwotowy ochrony niż w kraju macierzystym. Nowelizacja ustawy umożliwi intensyfikację dotychczasowej współpracy BFG z innymi systemami gwarantowania depozytów w tym przekazywanie danych objętych ochroną. Projektowana nowelizacja powinna przyczynić się do ułatwienia, w tym zakresie, ponieważ zawiera formalne upoważnienie dla BFG do udostępniania w określonych sytuacjach odpowiednim podmiotom danych wrażliwych.
● Będzie też trzeba informować deponentów o przepisach dotyczących systemu gwarancji depozytów. Czy klienci mają dziś trudności z dotarciem do takich informacji?
– Z doświadczeń BFG na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy wynika, iż świadomość klientów banków w zakresie bezpieczeństwa depozytów zwiększa się w czasach zaburzeń na rynku. Niemniej wciąż spotykamy się z niezrozumieniem wśród klientów zasad gwarancji BFG. Nałożenie na banki dodatkowych wymogów informacyjnych przyczyni się niewątpliwie do podniesienia świadomości finansowej klientów banków, co może skutkować uodpornieniem ich na nieprawdziwe informacje czy plotki, jakie mogą pojawić się na rynku. Klient powinien wiedzieć, kto i w jakiej wysokości gwarantuje zwrot środków.
● Jak ocenia pani propozycję zniesienia możliwości obniżenia procentu środków gwarantowanych – udział własny?
– Zmiana ta wynika wprost ze zniesienia w prawie unijnym możliwości stosowania udziału własnego deponenta i należy ocenić ją pozytywnie. W świetle ostatnich zaburzeń na światowych rynkach finansowych stało się jasne, iż indywidualny klient banku ma ograniczone możliwości dokonania samodzielnie oceny sytuacji banku, a tym samym nie może ponosić skutków np. błędnej oceny.
PROCEDURY LEGISLACYJNE
Ustawa o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz ustawy – Prawo bankowe została uchwalona przez Sejm 16 lipca. Czeka na głosowania w Senacie.
● Małgorzata Zaleska
prof. dr hab. zasiada w Prezydium Komitetu Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk. Przewodniczy międzynarodowej Grupie Roboczej Europejskiego Forum Gwarantów Depozytów