Rozmawiamy z RADOSŁAWEM NOŻYKOWSKIM, adwokat w Kancelarii Prawnej Baker & McKenzie Gruszczyński i Wspólnicy - "Jeżeli administracja forum internetowego odmawia usunięcia wpisu, można rozważyć wystąpienie z oskarżeniem prywatnym także wobec administracji forum. W takiej sytuacji odpowiedzialność obarcza nie tylko autora wpisu, ale i administratora forum. "
W jakiej sytuacji przedsiębiorca może uznać nieżyczliwy wpis na forum jako pomówienie? Musimy przecież rozróżnić oszczerstwa, których autorami jest często nieuczciwa konkurencja lub dokuczliwi klienci od zasłużonej krytyki niesolidnego sprzedawcy.
- Nieżyczliwy wpis na forum, aby dawał podstawę do ścigania karnego, musi pomawiać przedsiębiorcę o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć go w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego zawodu lub rodzaju działalności, a informacja ta jest nieprawdziwa (art. 212 kodeksu karnego). W przypadku publicznego działania - a z takim mamy do czynienia przy publikacji na forum internetowym, w określonych przypadkach nawet publikowanie informacji prawdziwej może stanowić zniesławienie. Do ścigania konieczne jest wystąpienie przez osobę poszkodowaną z oskarżeniem prywatnym. Taki wpis może również stanowić podstawę do wystąpienia z roszczeniem cywilnym o ochronę dóbr osobistych zgodnie z kodeksem cywilnym lub podstawę do skorzystania z przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Takie działanie stanowi również czyn nieuczciwej konkurencji i jest podstawą do roszczeń cywilnych, w tym roszczenia o odszkodowanie.
Jakie działania na drodze cywilnoprawnej mogą podjąć sprzedawcy internetowi w sytuacji, gdy zostali pomówieni na forum?
- Pierwszym krokiem byłoby wystąpienie do administratora forum o usunięcie lub zmianę pomawiających wpisów. Należy zwrócić uwagę, że większość forów nie podlega moderacji przed upublicznieniem wpisu, a jedynie po. Z tych też względów administrator forum może nie wiedzieć o istnieniu takiego wpisu. W przypadku gdyby administracja forum odmawiała usunięcia wpisu, można rozważyć wystąpienie z oskarżeniem prywatnym także wobec administracji forum. W takiej sytuacji odpowiedzialność obarczałaby bowiem nie tylko autora wpisu, ale i administratora forum. Roszczenia cywilnoprawne obejmowałyby żądanie zaniechania działania, które narusza dobra osobiste przedsiębiorcy, podjęcie czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków (np. stosowne przeprosiny), jak również żądania odszkodowania czy też zadośćuczynienia.
Czy jest możliwe, żeby sprawca pomówienia pokrył wszystkie straty związane ze swoim czynem? W jaki sposób określa się wysokość rekompensaty?
- Zasadniczo możliwe jest (również w toku procesu karnego) wystąpienie z powództwem cywilnym o naprawienie szkody wywołanej pomówieniem. Wymaga to jednak wykazania związku pomiędzy działaniem sprawcy a szkodą, wykazania jego bezprawności oraz określenia wysokości szkody, np. poprzez wykazanie obniżenia obrotów z tym związanego. Może to być trudne, gdyż na wysokość obrotów wpływa wiele rozmaitych czynników. W szczególnych przypadkach można również (w związku z przepisami ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) dochodzić wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści - jeśli naruszyciel taką korzyść ze swego działania odniósł.
Dodatkową drogą jest żądanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub zasądzenia określonej kwoty na wskazany cel społeczny. Wysokość zadośćuczynienia określana jest zasadniczo bez odwoływania się do konkretnej szkody poniesionej przez danego przedsiębiorcę, lecz z uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy, np. osoby pomawianej oraz pomawiającego, charakteru samego działania itp. Należy jednak zwrócić uwagę, że dotychczas w Polsce zadośćuczynienia w procesach o naruszenie dóbr osobistych były generalnie skromne, choć pojawiła się tendencja do ich podwyższania.
RADOSŁAW NOŻYKOWSKI
adwokat w Kancelarii Prawnej Baker & McKenzie Gruszczyński i Wspólnicy