Rozmawiamy z BARTOSZEM FRĄCZYKIEM, radcą prawnym, partnerem w Kancelarii Frączyk & Frączyk - W Europie nie funkcjonują równolegle dwa samorządy i dwa zawody prawnicze, których zakres działania jest tak bardzo zbliżony. Dla zwykłych obywateli i zagranicznych kontrahentów odmienność uprawnień radców i adwokatów nie jest zrozumiała.
Radcowie prawni wyrażają wolę stworzenia jednej korporacji z adwokatami. Czy powinno dojść do połączenia tych zawodów prawniczych?
- Uprawnienia zawodowe radców prawnych są coraz szersze, a zatem coraz bardziej pokrywają się z uprawnieniami zawodowymi adwokatów. Warto nadmienić, iż w Europie nie funkcjonują równolegle dwa samorządy i dwa zawody prawnicze, których zakres działania jest tak bardzo zbliżony. Odmienność uprawnień zawodowych radców prawnych i adwokatów nie jest zrozumiały dla zwykłych obywateli, a co dopiero dla kontrahentów zagranicznych. W przyszłości byłoby zatem korzystne doprowadzenie do połączenia i ujednolicenie profesji prawniczych. Nie może się to jednak odbyć na skutek jednej, gwałtownej zmiany, tylko stopniowo. Właściwy byłby w tym zakresie konsensus pomiędzy środowiskiem radców prawnych oraz adwokatów, tak aby połączenie zawodów nie nastąpiło wyłącznie wskutek odgórnej decyzji polityków.
Mimo że zawód adwokata cieszy się większym prestiżem wśród osób starszych, to jednak coraz więcej absolwentów prawa decyduje się zdawać egzamin na aplikację radcowską. Z czego to wynika?
- Radca prawny należy tak jak adwokat do zawodów zaufania publicznego. Co się tyczy uprawnień procesowych, warto wskazać, że radcowie prawni nie mogą występować w charakterze obrońcy w postępowaniu karnym. Mogą natomiast zastępować w postępowaniu karnym instytucje samorządowe, państwowe lub społeczne, a nadto, w zakresie roszczeń majątkowych, podmioty gospodarcze. Wydaje się, iż większe powodzenie zawodu radcy prawnego wynika między innymi z mniejszego zainteresowania prowadzeniem spraw z zakresu prawa karnego. Inną, istotną pobudką przy wyborze zawodu jest nadto możliwość świadczenia usług prawnych w ramach stosunku pracy, w tym w instytucjach państwowych i samorządowych. Daje to szansę na większą stabilizację i gwarancję zatrudnienia. Założenie własnej kancelarii jest związane z ryzykiem finansowym i koniecznością pozyskania klientów, co przy coraz szerszym dostępie do zawodu staje się coraz trudniejsze. Nadto konieczne jest zainwestowanie własnego kapitału - znalezienie odpowiedniego lokalu, zatrudnienie pracowników itp.
Jakie są korzyści i jakie ujemne konsekwencje wykonywania zawodów adwokata czy radcy prawnego?
- Do minusów wykonywania tych zawodów należą częste zmiany stanu prawnego, które powodują, iż zdobyte w trakcie studiów i aplikacji wiadomości szybko się dezaktualizują. Świadczenie usług prawnych niejednokrotnie wymaga pracy pod presją czasu oraz podejmowania odpowiedzialnych decyzji. Niejednokrotnie błąd profesjonalnego pełnomocnika może dla jego klienta oznaczać wielomilionowe straty. Między innymi dlatego konieczne jest ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Zawód adwokata łączy się także z koniecznością obrony z urzędu. Większe, międzynarodowe kancelarie traktują te sprawy jako zło konieczne, jednak zwłaszcza w mniejszych ośrodkach adwokaci chętnie otrzymują takie sprawy. Zawód adwokata wiąże się także niejednokrotnie z koniecznością bezpośredniego kontaktu z ludźmi i ich dramatami. Plusem omawianych zawodów może być natomiast bardzo szeroki zakres wyboru specjalizacji.
Jakimi cechami powinien charakteryzować się młody prawnik, który dopiero rozpoczyna swoją karierę?
- Zawód prawnika wymaga bycia odpowiedzialnym, komunikatywnym i twórczym. W znalezieniu pracy pomagają również znajomość języków obcych, odbyte w ramach studiów praktyki oraz zagraniczne stypendia. W dzisiejszych czasach jest bardzo szeroka możliwość podnoszenia swoich kwalifikacji oraz odbywania praktyk już w trakcie studiów. Z pewnością inwestycja w podnoszenie własnych kwalifikacji wcześniej czy później się zwróci.
Czy łatwiej jest znaleźć pracę młodemu prawnikowi z tytułem radcy prawnego czy z tytułem adwokata?
- Ze względu na możliwość świadczenia pomocy prawnej w ramach stosunku pracy radca prawny ma większe możliwości znalezienia zatrudnienia. Coraz więcej podmiotów gospodarczych zleca obsługę prawną profesjonalistom i coraz częściej powierza ją radcom. Niejednokrotnie radcowie prawni posiadają dodatkowo uprawnienia doradcy podatkowego, co czyni ich w oczach potencjalnego pracodawcy jeszcze bardziej atrakcyjnymi.
Z roku na rok zwiększa się liczba osób odbywających aplikacje. Czy obecny model kształcenia prawników jest optymalny?
- Niestety, po ukończeniu studiów absolwenci prawa nie są przygotowani do wykonywania zawodu. Zdobyta wiedza ma charakter czysto teoretyczny. Jednocześnie obecna liczba aplikantów utrudnia przeprowadzenie gruntownego szkolenia dla przyszłych pełnomocników. Do tej pory prowadzenie wykładów w małych grupach ułatwiało swobodny kontakt między aplikantem a wykładowcą. Znaczny wzrost liczby aplikantów powoduje również, sygnalizowane już przez środowisko, problemy ze znalezieniem patronów oraz z odbywaniem praktyk.