Zakładanie i rozszerzanie cmentarzy komunalnych należy do zadań własnych gminy. Decyzje podejmuje rada gminy, a w miastach na prawach powiatu – rada miasta, po uzyskaniu zgody właściwego inspektora sanitarnego. Z kolei ich utrzymanie i zarządzenie to kompetencje wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast.
Cmentarze komunalne co do zasady powinny istnieć w każdej gminie. Dopuszczalna jest jednak możliwość założenia jednej nekropolii obsługującej kilka jednostek samorządu terytorialnego. Niezależnie od tego muszą one istnieć na terenach specjalnie do tego celu przeznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Do kompetencji miejskich władz należy również decyzja o zamknięciu cmentarza komunalnego. Podobnie jak w przypadku uchwały o utworzeniu, tak i przy zamknięciu cmentarza komunalnego konieczne jest zasięgnięcie opinii właściwego inspektora sanitarnego. Do kompetencji szefów gmin oraz właściwych miejscowo inspektorów sanitarnych należy również nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz przepisów wykonawczych.
Gminne nekropolie powinny znajdować się na ogrodzonym terenie, odpowiednim pod względem sanitarnym. W każdym takim miejscu powinien być dom przedpogrzebowy lub kostnica. Teren pod cmentarz powinien być lokalizowany w sposób wykluczający możliwość wywierania szkodliwego wpływu cmentarza na otoczenie. W szczególności pod miejsca pochówku należy przeznaczać tereny na krańcach miast, osiedli w izolacji od zabudowań, najlepiej na gruntach przeznaczonych pod zieleń publiczną lub odpowiednich na jej urządzenie i w pobliżu miejscowej sieci komunikacyjnej. Ważne, aby przed zatwierdzeniem lokalizacji cmentarza zbadać, czy na obszarze, na którym projektowane jest jego założenie, istnieją odpowiednie warunki glebowe i wodne.
Dodatkowo odległość cmentarza od zabudowań mieszkalnych, od zakładów produkujących artykuły żywności czy studzien, źródeł i strumieni, służących do czerpania wody do picia i potrzeb gospodarczych, powinna wynosić co najmniej 150 m (500 m do ujęć wody zaopatrujących sieci wodociągowe). Odległość ta może być zmniejszona do 50 m pod warunkiem, że teren w granicach od 50 do 150 m odległości do cmentarza posiada sieć wodociągową i wszystkie budynki korzystające z wody są do tej sieci podłączone. Gminna nekropolia powinna również znajdować się w miarę możności na wzniesieniu i nie podlegać zalewom oraz posiadać ukształtowanie umożliwiające łatwy spływ wód deszczowych.
Należy również pamiętać, że użycie terenu cmentarnego po zamknięciu cmentarza na inny cel nie może nastąpić przed upływem 40 lat od dnia ostatniego pochowania zwłok na cmentarzu. Po upływie powyższego terminu wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wydać decyzję o użyciu terenu cmentarnego na inny cel zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego.
Podstawa prawna
Ustawa z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. (Dz.U. z 2000 r. nr 23, poz. 295).
Rozporządzenie ministra gospodarki komunalnej z 25 sierpnia 1959 r. w sprawie określenia, jakie tereny pod względem sanitarnym są odpowiednie na cmentarze (Dz.U. nr 52, poz. 315).