Gdy dłużnik pozostaje w związku małżeńskim, część składników jego majątku objęta jest małżeńską wspólnością majątkową. Aby przeprowadzić egzekucję z tych składników, należy uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika.
Co do zasady egzekucja powinna być prowadzona tylko przeciwko tej osobie fizycznej lub prawnej, w stosunku do której wystawiony został tytuł wykonawczy, i tylko z jej majątku. Jednakże w sytuacji gdy dłużnik pozostaje w związku małżeńskim, wierzyciel może skierować egzekucję do całego majątku objętego wspólnością majątkową małżonków. Musi jednak najpierw uzyskać przeciwko małżonkowi dłużnika klauzulę wykonalności dla tytułu egzekucyjnego, który został wystawiony przeciwko dłużnikowi.
Sąd może nadać tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi. Odpowiedzialność małżonka dłużnika zostanie jednakże ograniczona do majątku objętego wspólnością majątkową. Tak więc, jeżeli wierzyciel uzyskał klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika, np. pani Agacie, to komornik będzie mógł prowadzić egzekucję jedynie w stosunku do majątku, który jest wspólną własnością pani Agaty i jej męża. Jednakże jeżeli pani Agata wykaże, że np. dom wchodzi w skład jej majątku osobistego, ponieważ nabyła go przed zawarciem związku małżeńskiego z dłużnikiem, to komornik nie będzie mógł zlicytować tego domu w celu odzyskania należności wierzyciela.
Aby uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, wierzyciel musi wykazać, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała wskutek czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Wniosek w tej sprawie kieruje się do sądu, który wydał tytuł egzekucyjny. Natomiast w przypadku, gdy tytułem egzekucyjnym jest inny tytuł niż pochodzący od sądu (akt notarialny, bankowy tytuł egzekucyjny), sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest sąd właściwości ogólnej małżonka dłużnika, czyli sąd właściwy dla jego miejsca zamieszkania. Wniosek podlega stałej opłacie w wysokości 50 zł. Można ją uiścić w kasie sądu, przelewem lub w znakach sądowych, które należy nakleić na wniosku.
Do wniosku należy dołączyć oryginał tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi oraz dołączyć odpis skrócony aktu małżeństwa. Ponadto należy wykazać, że małżonek wyraził zgodę na dokonanie czynności prawnej, na mocy której powstała wierzytelność stwierdzona tytułem egzekucyjnym. Można to zrobić, załączając do wniosku np. oświadczenie małżonka dłużnika o dowolnej treści, z którego jednak wynika, że małżonek dłużnika zna treść, przedmiot i warunki czynności prawnej oraz że zgadza się na jej dokonanie przez dłużnika.
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym, a dłużnik nie jest uczestnikiem tego postępowania. Oznacza to, że nie może w żaden sposób sprzeciwiać się wydaniu postanowienia przez sąd o nadaniu klauzuli.
50 zł wynosi opłata sądowa za nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika
Podstawa prawna
Art. 787 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).